Η Ρεντίνα πάντοτε

Η Ρεντίνα χιονισμένη Η ΡΕΝΤΙΝΑ ΠΑΝΤΟΤΕ

Η Ρεντίνα όλων των εποχών 

Η Ρεντίνα είναι όμορφη όλες τις εποχές του χρόνου. Την άνοιξη όταν ο ανοιξιάτικος καιρός παλεύει να σβήσει από την μνήμη της πλάσης τον παγερό Μάρτη, που προηγήθηκε Οι μυρωδιές της άνοιξης είναι έντονες και αναστατώνουν τις αισθήσεις, καθώς η νέα ζωή σκάζει με ορμή από το χώμα. Τα βουνά απέναντι πρασινίζουν κάθε μέρα και περισσότερο και το πλούσιο ηλιόφως του χρυσού κι ακριβού ήλιου αντανακλά ανάλαφρα και παιχνιδιάρικα με τις ψηλόκλωνες δενδροκορφές του δάσους. Η δροσερή εποχή της άνοιξης στολίζει την γη με μια σύνθεση από φυσικές ομορφιές που κόβουν την ανάσα Η πλούσια βλάστηση των καταπράσινων δασών και οι κατάφυτες πλαγιές των γκρίζων βουνών, οι λουλουδιασμένοι κήποι, συνθέτουν ένα αμάγαλμα από πολύ ποικίλα χρώματα και εκπέμπουν τα μεθυστικά αρώματα του αναζωογονημένου τοπίου, καθώς οι ανταύγειες του χρυσαφένιου ήλιου θαμπώνουν τα μάτια. Ξημερώνει ο Θεός τον κόσμο, θαμποχαράζει η ανατολή και μια πανέμορφη περιγυριά, που ’ναι πνιγμένη μες τον περίλαμπρο ήλιο, πουλιά πετούν χαμηλά τιτιβίζοντας κι ανθίζει ένας κόσμος και η ανάσα της γης ένα πεντακάθαρο δροσερό αεράκι. Σαν βραδιάζει ο ήλιος βασιλεύει χρυσοκόκκινο, στρώνοντας με μαλάματα και με πορφύρες τα γύρω κατατόπια, κι ύστερα η νύχτα ήρεμη ανακάθεται και το φεγγαρόφωτο ασημώνει τα πάντα. Το καλοκαίρι ύστερα από τους ανοιξιάτικους οργασμούς μεστώνουν οι ορμές, ο ήλιος ξεχύνεται ζεστός και ολόλαμπρος και οι πρώτες ηλιαχτίδες κάνουν τις ψηλές δενδροκορφές να λάμπουν, σαν να έχουν ανάψει μικροσκοπικές κόκκινες φλογίτσες ανάμεσα στα πυκνά κλαριά. Καθώς δε οι φωτεινές ακτίνες του εκθαμβωτικού ολοήμερου ήλιου, τονίζουν με ένα μοναδικό τρόπο το ήδη θαυμάσιο καλοκαιρινό τοπίο, η ατμόσφαιρα του πανέμορφου χώρου είναι τόσο ζωντανή και απο-λαμβάνει κανείς το απογευματινό με ένα απαλό και γλυκό αεράκι που φυσά και σε δροσίζει. Το λιόγερμα στις αρχές του Αυγούστου είναι πάντα μια ομορφιά ονειρική, ο ήλιος προχωρώντας για την δύση του είναι στεφανωμένος από χρώματα χρυσά και τριανταφυλλένια, οι βουνοκορφές στο βάθος και γύρω από το χωριό και τα βαθύσκιωτα δάση χρυσώνουν από το φως της δύσης και η νύχτα διάφανη με αμέτρητα αστέρια, πιο φωτεινά από το χλωμό φεγγάρι, που ψηλώνοντας εξαγνίζει τον ματωμένο δίσκο του στα ουράνια νάματα και χαμογελά πάνω από τα ψηλόκλωνα δέντρα., ενώ ένα τριζόνι ξετρελαμένο από την καλοκαιριά αρχίζει το μονότονο, δειλό και δισταχτικό του τραγούδι. Το Φθινόπωρο γεμάτο χρώματα έρχεται ύστερα από την πυρετική κίνηση του καλοκαιριού. Είναι μια εποχή γοητευτική, η απόχρωση που κυριαρχεί είναι μεταξύ του πορτοκαλί και του βυσσινί, το ηλιόγερμα του Οχτωβριανού δειλινού έχει μια ονειρική ποιότητα, μια θέρμη μυρωμένη ακόμα από το άρωμα του καλοκαιριού, όπου φυσά ένα γλυκό, δροσερό και καθαρό σαν κρύσταλλο αεράκι, φορτωμένο με μυρωδιές δέντρου και την ανάλαφρη ανάσα του βουνού. Η μαγευτική εποχή του Φθινοπώρου, ομορφαίνει το αξεπέραστο φυσικό σκηνικό με ένα μείγμα από πολλαπλά χρώματα και πολλά στοιχεία, όπως η βροχή και ο άνεμος, ενώ κάποιες φορές ο λαμπρός ήλιος σμίγει, με τις χλωμές αποχρώσεις των γκρίζων σύννεφων. Τον χειμώνα αξίζει να δείτε τα ορεινά μέρη χιονισμένα, άφθονες βροχοπτώσεις και κυρίως χιονοπτώσεις ξεδιψούν την γη από την ξηρασία του καλοκαιριού. Οι κοντινές πλαγιές κατάφορτες από χιόνι, ενώ οι μεγάλες βουνοκορφές ψηλά στις πηγές της συννεφιάς ορθώ-νονται σαν τεράστιοι εκτυφλωτικοί καθρέπτες ανέγγιχτοι ακόμη από την αναγέννηση της φύσης και τα κλαριά στα δένδρα γέρνουν από το βάρος του χιονιού, προσπαθώντας να ακουμπήσουν στο χώμα. Στην καρδιά του χειμώνα, η βροχή βιτσίζει με χίλιες βέργες και άλλοτε το ξεροβόρι αναδεύει ξέφρενα τα δέντρα, ενώ ένας δυνατός αέρας σφυρίζει μες τα γυμνά κλώνια τους. Κατά την διάρκεια του χειμώνα έρχεται ο θρήνος των δέντρων που παλεύουν με τον άνεμο, ο σκουρόχρωμος ουρανός, τα γκρίζα σύννεφα, τα σοβαρά καιρικά φαινόμενα και το αναζωογονητικό κρύο, κάποιες φορές καθιστούν αδύνατη την έξοδο από το σπίτι και αναγκάζει τον κόσμο να μπουμπουνίζει το τζάκι. Χιόνια και σύννεφα σμίγουν και γίνονται ένα. Σημάδια ζωής μέσα στην απλόχωρη ατμόσφαιρα, ο καπνός που υψώνεται νωθρά πάνω από τις στέγες των σπιτιών που κατοικούνται και το τραχύ γκάρισμα κάποιου πεινασμένου γαϊδάρου, το περίλυπο αλύχτισμα κανενός σκύλου και η βραχνή φωνή κάποιου κόκορα. Ένα ταξίδι λοιπόν στην Ρεντίνα είναι πάντα ευχάριστο και όταν είναι άνοιξη και καλοκαίρι, πιο πολύ από το βροχερό φθινόπωρο και τον βαρύ χειμώνα. 

Η Ρεντίνα του χθες και του σήμερα 

Μια ζωγραφιά είναι η Ρεντίνα με ένα γκρίζο, που σου θλίβει την καρδιά η ερημιά. Χέρσα χωράφια, λίγοι κάτοικοι, ελάχιστα παιδιά, τίποτα δεν θυμίζει το χθες. Η ζωή μοιάζει με τα όνειρα και ο καιρός έχει γυρίσματα, αλλάζουν οι καιροί. Το αλλοτινό μεγαλοχώρι η Ρεντίνα, όπως και η συντριπτική πλειοψηφία της Ελληνικής υπαίθρου, υπήρξε θύμα της αστυφιλίας που εκδηλώθηκε μετά τα μέσα του περασμένου αιώνα. Μια κωμόπολη σε άλλες διαστάσεις, που έσφυζε από ζωή, με αγορά, εννέα καφεπαντοπωλεία, ραφτάδικα, τσαγκαράδικα, κουρείο, μύλο, ξυλουργείο και σιδεράδικο, σήμερα μαραζώνει και μέρα με την μέρα ερημώνει. Και ενώ υπήρξε έδρα Ειρηνοδικείου, Αγρονομείου, Δασικού Σταθμού, Σταθμού Χωροφυλακής, και Ταχυδρομικού Γραφείου, οι κάτοικοι την εγκατέλειψαν και άφησαν τον τόπο στους θρύλους και την απέραντη ιστορία του. Άλλοι ξέκαναν τα κοπάδια τους, άλλοι παράτησαν τα χωράφια τους, άφησαν τα σκυλιά στον δρόμο, κλείδωσαν τα σπίτια τους και πήραν το δρόμο του μισεμού. Άρχισαν να μεταναστεύουν, κατέβηκαν στις πόλεις σκόρπισαν σ’ όλη την Ελλάδα σαν τρελά πουλιά, για ανεύρεση καλυτέρων συνθηκών ζωής και δεν μεταγύρισαν. Φύγανε, σκορπίσανε οι Ρεντινιώτες. Άλλοι πήγαν στην Καρδίτσα, άλλοι στην Λαμία κι άλλοι στην Αθήνα, ξεφτίδια. Τίποτα από τα παλιά δεν υπάρχει πια στην σημερινή Ρεντίνα, χωρίς σπαρτά, κήπους και φρούτα, σχεδόν χωρίς στάνες και οικόσιτα ζώα ή άλλη ορατή παραγωγή. Οι νέοι φεύγουν, παιδιά δεν γεννιούνται, ούτε όμως στο άμεσο μέλλον διαφαίνεται η ελπίδα επιστροφής κάποιων νέων ανθρώπων. Με αβάσταχτο πόνο μια αποκαμωμένη γερόντισσα, που έχει πάψει να μετρά τα χρόνια της, με πόδια τρεμουλιαστά και καρδιά λιγωμένη λέει «πέτρες βγήκαν στα χωράφια στις αυλές χορτάρια, πούνε τώρα τα κορίτσια, πούνε τα παλικάρια». Μια γαλήνη παντού και μια μεγάλη ερημιά, λίγος κόσμος λίγες φωνές. Αλλά οι άνθρωποι δεν πεθαίνουν αδιαμαρτύρητα, όπως τα δένδρα, ζουν με την νοσταλγία του περασμένου και με την προσδοκία του μελλούμενου. Η απογοήτευση σε όλους είναι ορατή, μα δε γράφονται έτσι, με ίσιες γραμμές, οι μοίρες των ανθρώπων όλοι μας με βήματα αργά και σταθερά συνεχίζοντας τον αγώνα, έχουμε την ηθική υποχρέωση το αβέβαιο μέλλον της Ρεντίνας να το κάνουμε σίγουρο. Αυτό βέβαια μπορεί να επιτευχθεί με την δραστηριοποίηση όλων των Ρεντινιωτών, αλλά το βασικότερο στοιχείο είναι η δραστη-ριοποίηση των νέων μας, μέσα από τους τομείς νεολαίας που έχει δημιουργήσει ο Σύλλογος των Απανταχού Ρεντινιωτών. Πρέπει λοιπόν να βάλουμε στην ψυχή των παιδιών μας την Ρεντίνα, να σεβαστούμε την ιστορία της και να διατηρήσουμε τα χαρακτηριστικά της και ν’ ανταμώνουμε όσο πιο συχνά μπορούμε κάτω από τον πλάτανο. Να συνεχίσουμε να ποτίζουμε τις ρίζες μας, να την κρατάμε ζωντανή, με σύνθημα μας «αγάπα τις ρίζες σου η Ρεντίνα να ζήσει και θα ζήσει οπωσδήποτε!!!». Το παρήγορο και ελπιδοφόρο είναι, πως όσοι έφυγαν, πήραν μαζί τους και την Ρεντίνα. Δεν την ξεχνούν και συμπαραστέκονται. ‘Όσες και αν είναι οι δυσκολίες πάντα κάτι γίνεται, πάντα κάτι μένει, για όλους και γι’ αυτούς που το προσπαθούν. Υπάρχουν κάποιοι που ενδιαφέρονται για την Ρεντίνα και πραγματικά την έχουν στην καρδιά τους. Η Ρεντίνα έχει όνειρα έχει ελπίδες, οι σπουδασμένες πλέον νέες γενιές, που καταξιώθηκαν και διαπρέπουν σε όλους τους επιστημονικούς και επαγγελματικούς χώρους, την αγαπούν και την φροντίζουν. Μαζί τους η Ρεντίνα έχει μέλλον και μάλιστα λαμπρό. Κατά το πρόσφατο παρελθόν η εγκατάλειψη της περιοχής από έργα υποδομής, τα οποία θα ενεθάρρυναν όσους είχαν πρόθεση να παραμείνουν, δεν έγιναν. Άγιος Μάρκος- ειδυλλιακός Σήμερα όμως όλα μπαίνουν σ’ ένα xώρος αναψυχής δρόμο, γίνονται αξιόλογα έγα, όπως λιθοστρώσεις καλτεριμιών, αναστηλώσεις, αναπλάσεις, εκσυγχρονισμός του δικτύου ύδρευσης με καινούργιες σωληνώσεις μεγαλύτερης διατομής και βελτίωση του οδικού δικτύου. Απομένουν πολλά ακόμη. Να γίνουν όλα εκείνα που θα συγκρατήσουν τους νέους στον τόπο τους. Χρόνο με τον χρόνο βλέπουμε να συντηρούνται τα παλιά πετρόκτιστα σπίτια ή να χτίζονται καινούργια. Το δε καλοκαίρι (Ιούλιο-Αύγουστο) στα 450 περίπου σπίτια του χωριού, μαζεύονται πάνω από 2000 άτομα για το ετήσιο «Αντάμωμα». Εκτός των μονίμων κατοίκων του χωριού μεγάλες κοινότητες Ρεντινιωτών υπάρχουν στις πόλεις, Αθήνα, Λαμία, Βόλο, Λάρισα, Τρίκαλα, Καρδίτσα, Θεσσαλονίκη καθώς επίσης και στο εξωτερικό (κυρίως στην Αμερική). Υπολογίζεται ότι οι Ρεντινιώτες μαζί με αυτούς της διασποράς και τους απογόνους δεύτερης και τρίτης γενιάς ξεπερνούν τους 3000. Το παρήγορο είναι πάρ’ όλο που οι απογραφές δείχνουν συρρίκνωση του πληθυσμού, γεγονός που παραπέμπει σε ερήμωση του τόπου, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένας οικοδομικός οργασμός σε ανακαινίσεις και αναπαλαιώσεις. 

Στου κύκλου τα γυρίσματα

Ένας μεγάλος τροχός είναι η ζωή, ανατέλλουν και βασιλεύουν οι μέρες. Σήμερα λίγοι κάτοικοι, λίγες κατσίκες, ένας κήπος αποτελεί τις μόνες πηγές βιοπορισμού και απασχόλησης, προϊόντα ασήμαντα, που συμπληρώνονται από το εισόδημα μιας μικρής σύνταξης του ΟΓΑ. Το αμείλικτο ερώτημα, πόσο θα κρατήσει η ιστορία αυτή. Η απάντηση δεν είναι απλή, μια απαισιόδοξη σκέψη, αλλά και μια πραγματικότητα που ανατέλλει. Πολλά αρνητικά φαινόμενα άρχισαν ήδη να διαφαίνονται από καιρό στον ορίζοντα. Οι επιδοτήσεις από την ΕΟΚ ασφαλώς τα τελευταία χρόνια έδωσαν κάποια πνοή, όμως τα κοπάδια έχουν μειωθεί πάρα πολύ και οι επιδοτήσεις της ΕΟΚ πρόκειται να σταματήσουν. Το επάγγελμα του κτηνοτρόφου δεν έχει σήμερα πέραση, για κοινωνικούς κυρίως λόγους και όχι μόνο. Η κατάσταση δυστυχώς δεν φαίνεται αναστρέψιμη. Έτσι χωρίς οποιαδήποτε προστασία, σε πολύ λίγα χρόνια ο βοσκός με το κοπάδι του και τα παραδοσιακά προϊόντα θα αποτελούν ήδη παρελθόν και ανάμνηση γραφικών εικόνων που δεν πρόκειται ποτέ να ξαναζωντανέψουν. Ασφαλώς δεν μπορούμε να μιλήσουμε για το αύριο του χωριού και τις προοπτικές του, αν δεν στηριχθούμε στην δυναμική του παρόντος και τα δεδομένα. Το ίδιο δεν μπορούμε να μιλάμε για το παρόν παραμερίζοντας το παρελθόν του. Γιατί δεν υπάρχει «σήμερα χωρίς χθες» και «αύριο χωρίς σήμερα». Οι άνθρωποι παλιότερα γεννιόνταν σε αυτόν τον τόπο, ζυμώνονταν με το χώμα του και τον αέρα του, σφιχτοδενόταν με την γη τους, γεννούσαν παιδιά και πέθαιναν αθόρυβα στο ίδιο μέρος, όπως τα φύλλα πάνω στα δέντρα. Η ανατροπή όμως των συνθηκών ζωής πριν από μερικές δεκαετίες, με όλα τα συνεπακόλουθα συνετέλεσαν στην ταχεία συρρίκνωση του δυναμικού, κυρίως των ορεινών περιοχών, όπως η Ρεντίνα. Η κατάσταση αυτή επέφερε μια απότομη ρήξη και δημιούργησε ξαφνικά ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στον παραδοσιακό τρόπο ζωής και τον σύγχρονο, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, ώστε να λέμε με βεβαιότητα πως ένας κόσμος πέθανε κι ένας άλλος γεννήθηκε. Αυτός ο άνεμος της ανάγκης για επιβίωση και την αναζήτηση μιας καλλίτερης ζωής, ξερίζωσε αρχικά το άνθος της ηλικίας και σιγά σιγά ολόκληρες οικογένειες παρέσυρε σε τόπους μακρινούς ή κοντινούς. Και έγιναν όσοι ρίζωσαν στον καινούργιο τόπο κήρυκες της αστυφιλίας και του ξενιτεμού και για τις επόμενες γενιές. Έτσι με την συνεχή αφαίμαξη φτάσαμε στην σημερινή μελαγχολική εικόνα, με έντονα παντού τα σημάδια της εγκατάλειψης, αν εξαιρέσουμε τις αργίες και τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν αρκετοί συγχωριανοί και άλλοι έρχονται για παραθερισμό στο πατρικό τους σπίτι, δίνοντας έτσι κάποια ζωντάνια στο χωριό, στο υπόλοιπο διάστημα δεν βλέπεις παρά καρέκλες αδειανές στα καφενεία του, σπίτια κλειδωμένα τα πιο πολλά και τον παπά τις Κυριακές να θυμιατίζει σε αδειανά στασίδια και να μοιάζει με τον καλό ποιμένα, που έμεινε χωρίς ποίμνιο. Όσο και αν αραιώνει η Ρεντίνα μας μένει πάντα καταφύγιο, εκεί του φυσικού πολιτισμού μας, φύλακας τής ιστορικής μνήμης μας για αγώνες της επιβίωσης, της λευτεριάς και της ανόθευτης παράδοσης του έθνους. Μέσα από μια τέτοια εικόνα τι σκέψεις άραγε θα μπορούσε κανείς να κάνει για το μέλλον και τις προοπτικές. Μήπως θα πρέπει να εγκαταλειφθούμε στην μοιρολατρική σκέψη ότι, χωρίς τη λήψη κάποιων μέτρων σήμερα σε λίγα χρόνια, όταν θα πέσουν και τα τελευταία φύλλα από τα δέντρα - αυτά τα γεροντάκια, που κρατούν ακόμη ζωντανές τις όποιες μνήμες του παρελθόντος, συντηρώντας και κάποιους χυμούς από την ζωή- οι πόρτες των σπιτιών θα μείνουν για πάντα σφαλιστές. Πάνω όμως σε τέτοιες απαισιόδοξες σκέψεις, δεν μπορούμε φυσικά ούτε για λίγο να σταθούμε. Πέρασαν από τον νου και εκτέθηκαν περισσότερο σαν ένα ερέθισμα για μια εποικοδομητική συζήτηση, παρά σαν μια δυνατή να συμβεί κατάσταση. Χρειάζονται έργα. Τέτοιας σημασίας έργα που στοχεύουν στην ικανοποίηση των βιοτικών αναγκών, μερικά έχουν αρχίσει ήδη να γίνονται. Πέρα βέβαια από όλα αυτά, υπάρχουν- και γιατί όχι- και τα έργα ανάπτυξης και παραγωγής. Με τον καιρό κάτι θα μπορούσε να γίνει και προς αυτή την κατεύθυνση. Κάποιες πρωτοβουλίες για προώθηση της τοπικής ανάπτυξης, όπως κάποια σύγχρονη κτηνοτροφική μονάδα και μονάδα με κάποιες οργανωμένες καλλιέργειες, ένας ξενώνας μέσα στο δάσος, ένα περίπτερο και κυρίως η ανάπτυξη του ορεινού αγροτουρισμού. Η παρά πέρα εγκατάλειψη της περιοχής δεν θα ήταν απαράδεκτη μόνο για αυτούς που κατάγονται από τα μέρη αυτά, αλλά θα ήταν ασύμφορη και για την πατρίδας μας γενικότερα. Πρώτον γιατί σήμερα καταβάλλονται κάποιες προσπάθειες, και δεύτερον και κύριο, γιατί τότε θα εξέλιπε μια για πάντα η ελπίδα και η δυνατότητα αξιοποίησης του μοναδικού κομματιού της πατρίδας μας, των Αγράφων. Υπάρχουν τελευταία κάποια αισιόδοξα μηνύματα, ότι αυτός ο τόπος αρχίζει να ανακαλύπτεται και πάλι. Δεν αγαπά κανείς το μέρος που γεννήθηκε γιατί είναι εύφορο, γιατί είναι κοσμοπολίτικο το περιβάλλον του, το αγαπά κανείς πρώτα, γιατί εκεί είναι οι ρίζες του, γιατί για τον καθένα μας είναι το χθες, είναι το σήμερα και οπωσδήποτε η αυριανή συνέχεια. Αυτά τα βουνά με τις ατέλειωτες κορυφογραμμές, τη λεβεντιά και τη σπάνια θέα, αυτά τα δάση, τα πουλιά τα λουλούδια, το φρεσκολυμένο χώμα, τα μύρα της άνοιξης και το μαγευτικό χαμόγελο της φύσης, δεν λησμονιούνται. Και έπειτα οι τόσες μνήμες. Αυτά είναι τα μόνα πλούτη που μπορεί να χαρίσει, αυτός ο τόπος που γεννηθήκαμε.

Το μέλλον της Ρεντίνας-η άλλη μέρα

Η Ρεντίνα σήμερα, έχει την ιδιαίτερη εκείνη μελαγχολία των παλιών ευγενικών πραγμάτων που γνώρισαν τον ξεπεσμό. Αποτραβηγμένη απόμερα στα ψηλά βουνά φαίνεται σαν εκτός κόσμου. Από το παρελθόν της που ήταν όλο ευημερία και πολιτισμό. Η Ρεντίνα διατηρεί-όπως οι ξεπεσμένες παλιές οικογένειες τις ξε-θωριασμένες περγαμηνές της -το παλαιότατο μοναστήρι, τις παλιές της εκκλησιές, τέσσερα, πέντε αρχοντικά σπίτια, που παρουσιάζουν μαζί με την ομορφιά τους ξεχωριστό ενδιαφέρον. Ο χρόνος τρέχει σταθερά προς το μέλλον και η Ρεντίνα το όμορφο παραδοσιακό χωριό με ζηλευτή ιστορία, καμάρι των Θεσσαλικών Αγράφων, αισθάνεται βαριά στην πλάτη του τις τάσεις εγκατάλειψης, παρασύρεται και αυτό από το χρόνο προς το μέλλον, σε ένα μέλλον όμως αβέβαιο. Την μοίρα της όμως αυτή ακολουθούν όλα τα χωριά των Αγράφων και όλα τα ορεινά χωριά της πατρίδας μας. Έχουμε λοιπόν μια Ρεντίνα δύο χρονικών περιόδων, την «μελαγχολική» περίοδο από 20 Αυγούστου μέχρι 20 Ιούλη και την «χαρούμενη» από 20 Ιούλη μέχρι 20 Αυγούστου. Την δεύτερη και καλοκαιρινή, ο πληθυσμός αυξάνεται από Ρεντινιώτες, που έρχονται για διακοπές, από την υπόλοιπη Ελλάδα. Γεμάτα τα μαγαζιά, ξέχειλοι οι δρόμοι και επικρατεί, χαρά, τραγούδι και διασκέδαση. Για ένα μήνα κάθε καλοκαίρι ξαναζωντανεύει, βουίζει σα μελισσολόι και γεμίζει από ζωή, από τους θερινούς φυγάδες των πόλεων, οι Ρεντινιώτες κάνουν τον απογευματινό τους περίπατο πάνω στον κεντρικό δρόμο, που φτάνει στην κεντρική πλατεία και αναπνέουν με ευχαρίστηση τον βραδινό βουνίσιο καθαρό αέρα, περπατώντας αργά και σχηματίζοντας διάφορες παρέες. Κυράδες καμαρωτές, κορίτσια ανθισμένα, νέοι, άντρες, παιδιά και γέροι. Όλος ο κόσμος πηγαίνει, έρχεται, γελά, σμίγει, χωρίζει και η βουή του ανεβαίνει μέσα στην ήσυχη νύχτα. Ο γραφικά συμπαθητικός Μήτρος ακατάπαυστα προσπαθεί να βάλει τάξη, κάνοντας γεμάτος χαρά τον τροχονόμο, σφυρίζοντας δε συνεχώς και μασώντας τα μουστάκια του, απειλεί να γράψει τους οδηγούς αυτοκινήτων, που δεν προσέχουν αρκετά. Σήμερα η απασχόληση των μονίμων κατοίκων κατά κύριο λόγο είναι η κτηνοτροφία και οι οικοδομικές εργασίες, παράλληλα καλλιερ-γούνται από μονίμους και μη διάφορα οπωροκηπευτικά για δική τους χρήση. Η ιατρική κάλυψη επίσης προβληματική για μερικές μέρες την εβδομάδα, παρά την ύπαρξη διορισμένου Αγροτικού Ιατρού. Τούτο το χρόνο, τον άλλο χρόνο, τον παραπάνω, γίνονται αξιόλογα, όμως μοναδικό και αναντικατάστατο στήριγμα η πέτρα της υπομονής και της πίστης, το όραμα για το μέλλον της Ρεντίνας, η άλλη μέρα η καινούργια στην αυγή της νέας χιλιετίας πρέπει να είναι ο «πράσινος τουρισμός», δηλαδή ο εναλλακτικός αγροτουρισμός, ή καλλίτερα ο κοινωνικός ορεινός, εκδρομικός, ορειβατικός και μονα-στηριακός τουρισμός, ο οποίος μπορεί να γίνει όχημα, αφενός για την ανάπτυξή της και τις παράλληλες δράσεις, αφετέρου για την προστασία της πλούσιας φύσης και πολιτιστικής κληρονομιάς. Το χωριό ζει, κινείται σε κάθε πνοή του πνεύματος που αναπνέουμε. Γνωρίζουμε το ελάττωμα μας, την ατυχία πολλές φορές να συνενώσουμε τις δυνάμεις μας για προκοπή του ευλογημένου αυτού τόπου, αλλά όμως τον αγαπάμε δεν θα σταματήσουμε εδώ. Πίσω από την δίνη της ιστορίας μας, ακούμε τις φωνές των προγόνων μας να μας προτρέπουν, να συνεχίσουμε το δικό τους έργο. « Κι ας μαζωχτούμε σ’ ένα σκοπό, αν θέλουμε να φκιάξουμε χωριό και κόσμο!» όπως είπε ο μεγάλος ποιητής Άγγελος Σικελιανός. Η δημιουργία ενός Τουριστικού Ομίλου, από δραστήριους Ρεντινιώτες, που θα σχεδιάσει και θα αναλάβει την προβολή της Ρεντίνας και θα δώσει όραμα και ελπίδα για το μέλλον, κρίνεται σήμερα ως επιτακτική ανάγκη. Στόχος και επιδίωξη των επαγγελματιών, αλλά και όλων των Ρεντινιωτών, είναι η προσέλκυση των πραγματικών φίλων της φύσης, των ταξιδευτών και τους λάτρες των βουνών. Υπάρχουν πολλά σημαντικά φυσικά, ιστορικά, θρησκευτικά μνημεία και τοποθεσίες που καταγράφουν τη διαδρομή της και τα γεγονότα στο πέρασμα των αιώνων. Η ανάδειξη τους θα γίνει αιτία να ξαναγυρίσει στον τόπο η ζωή. Έτσι το πανέμορφο και φυσικό περιβάλλον της περιοχής και η καθοριστική συμβολή της στην ιστορική πορεία της πατρίδας μας την κατατάσσουν μεταξύ των πλέον αξιόλογων ορεινών τόπων της χώρας. Το βουνό χαρίζει σφρίγος και ευεξία. Καλύτερα παίρνει κανείς την αναπνοή του στα βουνά, ο ουρανός γλυκογελά, η καρδιά ξεδίνει. Μην διστάζετε μια συναρπαστική περιπλάνηση και ένα γοητευτικό ταξίδι, στις μυθικές στράτες και τα μονοπάτια των ηρώων, μια βόλτα γνωριμίας από κοντά, σε έναν τόπο με τόσους θρύλους και παραδόσεις. Ελάτε να γνωρίσετε την μαγευτική Ρεντίνα και τους ανθρώπους της, η επίσκεψη στον πανέμορφο με πλούσια διαχρονική ιστορία φιλόξενο τόπο θα σας μείνει αξέχαστη και δεν θα χωρέσει η ψυχή σας τόση ομορφιά. Η Ρεντίνα και η ιστορικότητα της σας περιμένει. Κάντε λοιπόν ένα πέρασμα, από το χωριό, που στέκεται ψηλά στα βουνά των Αγράφων και αντιστέκεται στον χρόνο με αξιοπρέπεια στους αιώνες. Αρκετοί ίσως γνωρίσετε για πρώτη φορά ανυποψίαστες ομορφιές και αποκαλυπτικές εμπειρίες της βουνίσιας ζωής. Τα βουνά ξαλαφρώνουν το νου με τη δροσερή τους βλάστηση. Αποδράστε από την καθημερινότητα, περιπλανηθείτε στην γοητεία του παρελθόντος και απολαύστε την μαγεία της φύσης. Η ιστορία και η παράδοση της Ρεντίνας διασπούν το φράγμα των αιώνων. Η απροσμέτρητη ομορφιά της κερδίζει την αθανασία...Κάντε ένα μαγευτικό σεργιάνι στην ιστορία γνωρίστε τον τόπο και μεταφερθείτε νοερά στις παλιές εκείνες εποχές, που ο τόπος γνώρισε ημέ-ρες δόξας λαμπρής. 

Δημοτικός ξενώνας «ΔΟΛΟΠΙΑ» 

Στο κέντρο του χωριού λειτουργεί το πανέμορφο από πέτρα και ξύλο σύγχρονο ξενοδοχείο Δολοπία, τριών αστέρων και διαθέτει 14 άνετα και με άπλετη θέα δωμάτια και επίσης ζεστούς και καλόγουστους χώρους. Η διαμονή σας σε αυτό μπορεί να αποτελέσει τρόπο χαλάρωσης και ορμητήριο για όσους θέλουν να ανακαλύψουν τις ομορφιές των Αγράφων.

Πρόσκληση-«κοπιάστε»!! 

Λάτρες της βουνίσιας ομορφιάς εξορμήστε στα Άγραφα, σε τόπους αιωνίας μαγείας, εκεί που ο χρόνος και το βλέμμα χάνονται στην απόλυτη γοητεία του τοπίου και επισκεφτείτε την πανέμορφη Ρεντίνα. Οι κάτοικοι της Ρεντίνας, άνθρωποι απλοί, δεμένοι με τη γη και τα λιγοστά τους αγαθά, βουνίσιοι, με καρδιά καθαρή, καλοσυνάτοι και πολύ φιλόξενοι σας προσκαλούν, να έρθετε στην δική τους μικρή πατρίδα και να νοιώσετε την γαλήνη και την μαγευτική ομορφιά της ευλογημένης αυτής Αγραφιώτικης γης. Μαζί με το ζεστό Αγραφιώτικο καλωσόρισμα θα βρείτε και μια διάθεση απλόχερης φιλοξενίας, που μόνο η αγνή Αγραφιώτικη ψυχή μπορεί να προσφέρει. Να ’χετε λοιπόν καλό δρόμο, κι ένα καλό ταξίδι.

Ντόπια προϊόντα 

Δοκιμάστε ψητό της ώρας, κοκορέτσι και οπωσδήποτε κατσίκι και αρνί. Αγοράστε τσίπουρο, που παράγεται με τον παραδοσιακό τρόπο και ντόπια κρέατα και μέλι. Γευτείτε ακόμα τις υπέροχες χωριάτικες πίτες, αχνιστό τραχανά, τις νόστιμες χυλοπίτες, παραδοσιακά λουκάνικα και τα ντόπια κοτόπουλα.

Διαμονή-διατροφή 

Δυνατότητες διαμονής υπάρχουν στον Δημοτικό ξενώνα ΔΟΛΟΠΙΑ και στον παραδοσιακό πολυτελή ξενώνα RENTINIA INN, που είναι χτισμένος στην Κεντρική πλατεία του χωριού καθώς και στα τουριστικά καταλύματα εγκεκριμένα από τον Οργανισμό Τουρισμού. Πρόχειρο φαγητό, μεζέδες για τσίπουρο, ψητό τα βράδια προσφέ-ρουν όλα τα γραφικά καφενεδάκια και οι ταβέρνες στις πλατείες του χωριού. Και για την νεολαία να πιει το ποτό της και να ακούσει σύγχρονη μουσική υπάρχει το μπαρ « Ναυάγιο».

Προτροπή-«πέστα στους φίλους σου» 

Φίλη, Φίλε αναγνώστη θεωρούμε μεγάλη μας τιμή και τύχη αγαθή τον ερχομό σου, να γνωρίσεις τα Άγραφα και μια ξεχωριστή γωνιά τους, θα γνωρίσεις φως, αλήθεια και ομορφιά. Εσύ πάλι που ήλθες στο φημισμένο χωριό την Ρεντίνα, ζεις την μαγεία του μέσα στη σκέψη σου, θα φύγεις μα, δεν μπορεί θα ξανάρθεις…όσα είδες και άκουσες πέστα σε όλους, πέστα στους φίλου σου και γνωστούς σου, πέσ’ τους να έρθουνε και εκείνοι, καλοδεχούμενοι θα είναι. Φίλοι μας καλοί! Βαστάμε από τ’ Άγραφα, κοιτίδα μας είναι τα ψηλά κατσάβραχα κι απόκρεμνα καταράχια, κρατάμε δε από μεγάλη και πολύ παλιά γενιά. Η Ρεντίνα μας είναι ανοιχτή σαν την φιλόξενη καρδιά των κατοίκων της. Γι’ αυτό δεν κερδίζει συνεχώς όλο και περισσότερο καινούργιους επισκέπτες αλλά φίλους.

Αξιοσημείωτοι-σπουδαίοι άνθρωποι της Ρεντίνας 

Η Ρεντίνα έβγαλε κατά καιρούς πρόσωπα αξιόλογα, σε κοινωνική αξία και χαρακτήρα, σε ψυχικές ιδιότητες κάθε μορφής. Είναι ένας τόπος που δεν ανέδειξε μόνο αγωνιστές και ήρωες των Εθνικών αγώνων ή ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης, αξιόλογους επιστήμονες, αλλά και αρίστους επαγγελματίες, κοινωνικούς εργάτες και ανθρώπους με ευρύτερη κοινωνική δράση και προσφορά. Από αυτή την μικρή κοινωνία της πολίχνης των Αγράφων βγήκαν σπουδαίοι άνθρωποι. Στη χορεία των μεγάλων αυτών ανδρών περιλαμβάνονται πολιτικοί, στρατιωτικοί, επιστήμονες, εκπαιδευτικοί, που αφιερώθηκαν στην ουσία της αποστολής τους και διέπρεψαν. Η αναφορά αποτελεί φόρο τιμής στους ανθρώπους, που διαδραμάτισαν ένα σημαντικό ρόλο στην πορεία του χωριού μέσα στον χρόνο. Σε αυτούς, που συνέβαλαν στο μεγαλείο του, με τα έργα τους να διατηρούνται στους αιώνες και να φτάσουν μέχρι εμάς. Τιμούμε αυτούς τους θερμούς πατριώτες που πρόσφεραν και προσφέρουν, γιατί πίστεψαν και πιστεύουν στην προσφορά, χωρίς αντάλλαγμα. Αποτίω δε φόρο τιμής σε εκείνους, που δεν υπάρχουν πια και ευχές για μακροζωία στους άλλους. Ανάμεσα στα σπουδαία και σημαντικά πρόσωπα που επηρέασαν την πορείας της Ρεντίνας συγκαταλέγονται: Ο επίσκοπος Λιτής και Ρενδίνης Δαμασκηνός Ο επιφανής δάσκαλος Παπαδημήτρης και ο διαπρεπής δάσκαλος Καστανέας Βασίλειος Κωστόπουλος Ο απόστολος της Φιλικής Εταιρείας Κων. Ζαχαρόπουλος Ο μεγαλοπρούχοντας Γεώργιος Τσολάκογλου Ο κοτζαμπάσης Δημ. Τσολάκογλου και οι γιοι του, τ’ αρχοντόπουλα Γεώργιος και Κωνσταντής Ο προεστός και πρώτος Δημογέροντας Κων. Ζαχαράκης Οι προύχοντες Λαμπ. Μαυροειδής και Κων. Λάμπογλου Οι άρχοντες Γιαν. Κυρίτσης, Γιάν. Αμπάζης και Γιαννακός Αντωνίου Οι ευγενείς άρχοντες Μόσχος και Φράγγος Στραβοένογλου Ο μητροπολίτης Αχρίδας (Σερβίας) Δοσίθεος Ο επίσκοπος Νέων Πατρών (Υπάτης) Ιερόθεος Οι ηγούμενοι Δαμασκηνός και Θεωνάς Οι αγωνιστές της εθνεγερσίας κατά της Τουρκοκρατίας Κων. Ζαχαράκης, Νάκος Ρεντινιώτης, Γεωρ. Καραγκούνης, Ευάγ. Κατσιούλας, Κώστ. Καραστάθης, Κώστ. Μπισκίνης και Γιάν. Στέφας. Ο καθηγητής της σχολής Ευελπίδων στρατηγός Νικ. Σπυρόπουλος Οι στρατηγοί Γεωρ. Τσολάκογλου, Παν. Κοντακτσής, Νικ. Μυγδάλης και Βαϊος Μυγδάλης Ο αντιστράτηγος Αριστ. Χασαπίδης Ο λοχαγός Ζήσης Φλώρος υπασπιστής του Ζέρβα, ο συνταγματάρχης Νίκ. Χαρατσάρης και ο ταγματάρχης Μεν. Ραμαντάνης Ο υποσμηναγός Νικ. Παρούσης Ο βουλευτής Ευαγ. Κουσαής Ο αστυνόμος Πετρ. Αναγνωστόπουλος Οι δικαστικοί ο αρεοπαγίτης Δημ. Σουλτανιάς, ο εισαγγελέας Κων. Φλωρογούλας και ο εφέτης Πέτρ. Ντουράκης Οι παπάδες παπα-Περικλής Σακελάρης, παπα-Γιώργης Οικονόμου, παπα-Δημήτρης Κουρσάρης, παπα-Τσακτάνης και παπα-Κώστας Μυγδάλης Οι καθηγητές Γεωρ. Οικονόμου, Σπ. Στέφος, Πετρ. Μπλέτσας, Γεωρ. Αλεξίου, Παν. Μπουρβάρης, Ηλίας Σουλτανιάς και Φίλ. Αυγέρος Οι καθηγήτριες Ελένη Σακελλαρίδου, και Κατερ. Κρικζώνη Οι δάσκαλοι Κων. Κατσιούλας, Αθαν. Σουλτανιάς, Γεωρ. Τσουγκανής, Γεωρ. Κουσαής, Ανδρ. Κουτσής, Γιαν. Μάλλιος, και Ιωαν. Κουτής Οι δασκάλες Καλ. Οικονόμου, Ερασμία Καρέλλη, Κούλα και Σοφία Κοντακτσή Οι γιατροί Σεραφ. Σακελλαρίδης, Χαρίλ. Σουλτανιάς, Δημ. Κονταξής, Σωτ. Ντουράκης, Σπυρ. Ντουράκης και Αθαν. Μάλλιος Οι δικηγόροι Κων. Κουσαής, Γεωρ.Παπαστεργίου, Ιωαν. Γκούτας, Θρασ. Κοντακτσής και Τάκης Κουσαής Ο αρχιτέκτων Ευαγ. Χαιδάς και ο γεωπόνος Αριστ. Αυγέρος Οι τραπεζικοί Πετρ. Σακελάρης, Νικ. Κατσαρός, Γεωρ. Κατσαρός, Κων. Κούτρας και Βασ. Φλώρος Οι οικονομολόγοι Κων. Μπουρβάρης, Κώστας Κορομπίλης και Αθαν. Κρικζώνης Ο φυσικός Ηλίας Κοντακτσής Ο φιλογενής, πατριδολάτρης και ευεργέτης Ανδρ. Κοντακτσής 

Ζητούμε την κατανόηση σας για όποιον ξεχάσαμε να αναφέρουμε, τυχόν παραλείψεις εάν έγιναν, όχι σκόπιμα, είναι γιατί δεν το ξέραμε και δεν τον θυμηθήκαμε, -όσο κι αν έστυψα το μυαλό μου να τους θυμηθώ όλους-, σίγουρα κάποιοι θα έχουν λησμονηθεί, ας γίνει με την συμβολή όλων μας μια προσπάθεια, να διαμορφωθεί ένας όσο δυνατόν πλήρης κατάλογος των προσωπικοτήτων της Ρεντίνας. Η ηλεκτρονική μου Διεύθυνση: E-MAIL: konkorobilis @yahoo. gr 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ «Εμοί μεν δη μέχρι τούτου γραφέσθω, τα δε μετά ταύτα άλλω μελήσει» (Ξενοφ. Ελληνικά) 

Τα ταξίδια τελειώνουν κάποτε. Φτάσαμε ομαλά λοιπόν στο τέρμα, ωσάν σε φυσική συνέχεια σε πέρας, πες σε επίλογο. Ελπίζω το ταξίδι να μην ήταν κουραστικό. Είχα την ευκαιρία να σας παρουσιάσω τον πολιτισμό, που αποτελεί μέρος της δικής μου κληρονομιάς, όσο και της δικής σας. Στο τέλος λοιπόν ενός έργου μεγάλου ή μικρού, κάθε δημιουργός του νιώθει ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση. Πόσο μάλλον όταν το έργο αυτό είναι αποτέλεσμα μιας πολύχρονης και επίπονης προσπάθειας, για την ανίχνευση και τεκμηρίωση των στοιχείων του. Τα στοιχεία αυτού του βιβλίου προσπαθήσαμε να στηρίζονται σε αντικειμενική και τεκμηριωμένη βάση. Οπωσδήποτε ωστόσο καλοπροαίρετη διαφορετική άποψη, πάνω σε οποιοδήποτε σημείο είμαστε ευχάριστα διατεθειμένοι και να την ακούσουμε και να την συζητήσουμε. Αυτά που γράφτηκαν με τόσο μεράκι και περίσσευμα ψυχής, ήταν όσα είχαμε να δώσουμε σχετικά με μια αναδρομή στον χρόνο, για τον τόπο που πατάμε και τόσο αγαπάμε. Από την αρχαία Αγγεία μέχρι την σημερινή Ρεντίνα. Κινούμενος από την μεγάλη μου αγάπη για τον γενέθλιο τόπο, το χωριό, που με είδε να γεννιέμαι, χωριό των γονιών μου και των προγόνων μου, αυτά που παρουσίασα στις σελίδες του βιβλίου μου, είναι μνήμη ιστορίας και παράδοσης και καρπός πλατιάς έρευνας. Πρόκειται για μια λεπτομερή και ουσιαστική εξιστόρηση, που ο επισκέπτης ή ο αναγνώστης δύναται να κατατοπισθεί και να διευρύνει τις γνώσεις του για την Ρεντίνα, από ιστορικής, αρχαιολογικής, θρησκευτικής και παραδοσιακής άποψης. Στόχος αυτής της προσπάθειας είναι πρωταρχικά η προβολή και η διάσωση της αληθινής λαϊκής παράδοσης και η διατήρηση της πολι-τιστικής κληρονομιάς μας. Βασικός δε σκοπός της εργασίας μου αυτής, που αναδεικνύει την ωφέλιμο ιδέα του βιβλίου, είναι να δείξω και να αναδείξω την πολύχρονη ιστορία, τα σπουδαία μνημεία και τις σπάνιες φυσικές ομορφιές του χωριού, σε όσους δεν το έχουν επισκεφτεί. Όσον αφορά την γνώμη σας για την ιστορία του χωριού μας, πιστεύω ότι αυτή διαμορφώθηκε εδώ περισσότερο έγκυρη και σωστή. Αυτός ήταν εξ άλλου και ο στόχος μου, ν’ αναβιώσω παλιές «περασμένες» μορφές της Ρεντίνας, για να δούμε και να θυμηθούμε τα έργα τους, τα όποια κι αν ήταν αυτά και να μεταφερθούμε έστω και νοερά στην εποχή τους. Να καταγράψουμε λίγα από τα έργα του χωριού μας και την εξέλιξη του στο πέρασμα του χρόνου. Θέλω να πιστεύω ότι αυτό το πέτυχα. Η ανάδειξη και αναβάθμιση του χωριού και η ζηλευτή ιστορία του θα γίνει αιτία να ξαναγυρίσει στον τόπο η ζωή και θα βοηθήσει τους νέους μας να ανακαλύψουν τις ρίζες τους. Νιώθω περήφανος, όσο και αν αυτό το πόνημα μου κόστισε κόπο, χρόνο και χρήμα, προσπάθησα να γεμίσω με λάδι στεγνά καντήλια, αχνάρια μιας ζωής, που το άναμμα τους είναι για μένα ένα στοίχημα, ενός μεγάλου ταξιδιού μέσα στον χρόνο και ενός τεράστιου κόπου. Γιατί το έργο μου αυτό γράφτηκε για να το ’χουν οι άνθρωποι κτήμα τους, παρά σαν αγώνισμα, για να τ’ ακούσει κανείς μια φορά ή να το διαβάσει. Θέλω να ελπίζω ότι μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου σεργιανίσαμε για άλλη μια φορά, έστω και νοερά τα γνώριμα μας μονοπάτια. Δεν διεκδικώ κανένα εύσημο, καμιά αναγνώριση και καμιά θέση θα ’λεγα μάλιστα απλά πως είμαι περισσότερο ένας απλός «μελετητής», χωρίς κανένα άλλο διάφορο, παρά για το καλό όνομα. Ότι μπόρεσα να συγκεντρώσω από υπάρχοντα στοιχεία, προσπάθησα και σας τα παρουσίασα στα κεφάλαια που προηγήθηκαν. Προσπάθησα να καταγράψω λοιπόν την ιστορία και τ’ αξιόλογα μνημεία του χωριού μας και την εξέλιξη του στο πέρασμα του χρόνου. Γνωρίζω επίσης ότι η καταγραφή της ιστορίας είναι δύσκολη εργασία, η σύνθεση όμως, ακόμη δυσκολότερη. Θέλω να πιστεύω ότι αυτό το πέτυχα. Αναγκάστηκα όμως πολλές φορές και να παλινδρομήσω, πράγμα που ίσως σας κούρασε, αλλά πιστεύω αυτό, να μου το έχετε συγχωρέσει ήδη, αφού φτάσατε μέχρι εδώ. Προσπάθησα ακόμη ν΄αναπαραγάγω όλα στα μέτρα των δυνατοτήτων μου, όσο περισσότερο μπορούσα αντικειμενικά και αδέκαστα. Πρόσωπα, παρατσούκλια, γεγονότα, καταστάσεις, συμβάντα και ότιδήποτε άλλο, που μέχρι τώρα κατέγραψε το παρελθόν και πέρασε στην ιστορία. Μερικά πράγματα ίσως μας αρέσουν, άλλα όχι, αλλά μπορεί να τα κρίνεται ανούσια ή φαιδρά. Εκείνο όμως που θα ήθελα πριν αποφασίσετε και πριν αξιολογήσετε την παρούσα εργασία μου, είναι να επαναλάβω εδώ, ότι η ιστορία δεν γράφεται κατά παραγγελία, σκοπός είναι η αληθινή γνώση των γεγονότων, είτε ευάρεστα είτε μη είναι αυτά. Σ’ όλο το έργο μου, προσπάθησα να μην ξεφύγω κατά το δυνατό, απ’ την ιστορική αλήθεια, όχι μόνο στα γενικά αλλά και στα επιμέρους. Τελειώνοντας, δεν πιστεύω στα αλάθητα και λατρεύω τα λάθη των ερευνητών, όταν έχουν εξαντλήσει τα όρια της προσπάθειας και του αυτοσεβασμού. Μια λαθεμένη εκτίμηση, μια λαθεμένη ερευνητική προσπάθεια, μπορεί να οδηγήσει έναν μελλοντικό ερευνητή σε τρομε-ρές αποκαλύψεις. Ένα βιβλίο έρευνας, χωρίς λάθη, είναι ένα στείρο βιβλίο. Σε καμιά περίπτωση, δεν θα «γεννήσει» ένα άλλο βιβλίο. Το βιβλίο μου αυτό λοιπόν ασφαλώς μπορεί να έχει λάθη, πάντα όμως τόσα, ώστε να μην χάνει την ομορφιά και την αξία του. Δεν ξέρω ωστόσο πόσο αξιόλογη είναι η εργασία μου αυτή, γέννημα μακριάς έρευνα και μόχτου, ξέρω μόνο ότι συζητιέται και ότι κάλυψε ένα μεγάλο κενό, κι αυτό είναι ένα μεγάλο κέρδος. Πιστεύω δε ακόμη πως κάθε βιβλίο αποτελεί ένα μνημείο γραπτού λόγου -ανεξάρτητα ποιος το γράφει-, είναι μια αξιέπαινη προσπάθεια και ένα μέσο με το οποίο ο συγγραφέας παρουσιάζει τον εαυτόν του. Καθώς έγραψα, όσα έγραψα, τούτες τις ξεχωριστές ώρες, μες στην άχλη της σκέψης και του λογισμού μου φάνταζε διαρκώς η μορφή των μεγάλων μας προγόνων. Με τούτο το βιβλίο μπαίνει ένα ακόμη γερό αγκωνάρι, στο οικοδόμημα της ιστορίας της Ρεντίνας. Η εργασία μου αυτή πλουτίζει αναμφίβολα την σχετική βιβλιογραφία για την ιστορία της Ρεντίνας, προσθέτει ένα ακόμη μικρό λιθαράκι στο πολύχρωμο ψηφιδωτό αυτού του Αγραφιώτικου χώρου και παραδίδεται στον χρόνο, με την ευχή όπως αποβεί μικρή απαρχή τελειότερης απόδοσης. Εγώ αυτά ήθελα να γράψω και τόσα μπόρεσα. Τώρα που απόσωσα τους στοχασμούς μου αυτούς νιώθω μια χαρά απέραντη. Άλλοι αρμοδιότεροι και ικανότεροι, ίσως θα μιλήσουν ή θα γράψουν πιο καλά και πιο πολλά. Αν πέτυχα στην προσπάθεια αυτή, θα το κρίνεις εσύ φίλε αναγνώστη. Πάντως όπως και να με κρίνεις, σε ευχαριστώ που διάβασες το βιβλίο μου. Ίσως υπάρχουν και άλλα στοιχεία, που θα μπορούσαν να διαφωτίσουν πιο ικανοποιητικά τις πλευρές της ιστορίας αυτού του λατρεμένου τόπου. Άλλοι ας μας διορθώσουν και να μας συμπληρώσουν… Και όπως λέει ο ποιητής και η λαϊκή παράδοση… «οι νιοι τα ακούν από τους παλιούς, όπως οι γέροι λένε, τις ιστορίες τις παλιές και κάπου κρυφοκλαίνε, κι από τα χείλη πάνε στα αυτιά, κι από τα αυτιά στα χείλη, κι έτσι απομένουν άσβεστοι του τόπου μας οι θρύλοι»!! Είπα όσα είχα να πω. Ένα μπορώ και πρέπει ακόμα να προσθέσω. Δεν βλέπω άλλο λόγο, γιατί να πρέπει να συνεχίσω να «κλέβω» τον πολύτιμο χρόνο σας και γιατί αργώ να βγάλω μέσα από την καρδιά μου, το πιο μεγάλο, το πιο ζεστό ευχαριστώ, που έχει κάνει την εμφάνιση του…από τότε που ανακαλύφθηκαν οι επίλογοι. Από την πιο αγνή γωνίτσα της ψυχής μου ένα πελώριο ευχαριστώ, που με διαβάσατε. Να ’στε λοιπόν όλοι πάντα καλά 

Εδώ τελειώνει η μακραίωνη ιστορία για την Ρεντίνα, που την έγραψε ο Κώστας Χαραλ. Κορομπίλης από Απρίλη δύο χιλιάδες δύο σε Μάη δύο χιλιάδες οκτώ 

Ενδεικτικά, οι κυριότερες πηγές ή αλλιώς …

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

Στην προσπάθεια να διασταυρώσουμε τις πληροφορίες μας, βρήκαμε στοιχεία που όχι μόνο απλά συνηγορούν υπέρ των απόψεων μας, αλλά και βάσιμα περί της ορθότητας των. Η βιβλιογραφία που αναγράφεται εδώ έχει σκοπό να υποδείξει τα κείμενα που βοηθήσανε το συγγραφέα, να εκφράσει τα ιστορικά γεγονότα μαρτυρημένα από πηγές αξιόπιστες. Παίρνοντας από τις βεβαιότερες πηγές στοιχεία αντλήθηκαν: 

Από το βιβλίο του συμπατριώτη Γ. Οικονόμου « Η Ρεντίνα των Αγράφων και τα Μεταβυζαντινά της μνημεία» Επίσης από το βιβλίο του συμπατριώτη Κ. Κανέλλου «Το Μοναστήρι και οι εκκλησιές της Ρεντίνας» Από το διαδύκτιο «Η Ρεντίνα των Αγράφων» του Ισιδώρου Πρίντεζη και Βίκυς Χωριάτη Από τον δικτυακό τόπο ECOGUIDES «Δήμος Ρεντίνας –παρουσίαση του οικισμού» Από τις περίφημες στο διαδύκτιο «Ευρυτανικές Σελίδες» Και από τα βιβλία: Ιστορία του Νέου Ελληνισμού του Α.Βακαλόπουλου Ιστορία του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών Α.Ε Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας του Γ. Κορδάτου. Στρατιωτικά ενθυμήματα του Ν. Κασομούλη. Το αρματολίκι των Αγράφων του Π. Βασιλείου. Κατσαντώνης η αποθέωση της παλικαριάς του Δ. Σταμέλου. Στ’ Άγραφα του Δ. Λουκόπουλου.

Χωριανέ, το άγιο χώμα που πετάς τα δάση που διαβαίνεις την ομορφιά όπου κοιτάς τ’ αγέρι που ανασαίνεις, τις ρεματιές, τα κρύα νερά, τα πλάγια τ’ ανθισμένα και τα βουνά τα υψηλά χαιρέτα κι από μένα. Κι εσύ Συγχωριανέ, στα ξένα όπου κι αν ζεις πρόκοβε τίμια και καλά όσο πιο πολύ μπορείς, κι αυτά που γράφω εδώ πάντα καλά να εξιστορείς και την γλυκιά Ρεντίνα μας ποτέ μην λησμονείς. …Άξιοι προς το όνομα σου, ώ Ρεντίνα των Αγράφων καμάρι, εδώ (χάριν των τέκνων σου των οποίων έχει γραφτεί αυτό) κατόρθωσαν έργα, αγωνισθέντες για την πατρίδα τους. Πέθαναν όμως και αυτοί, αφού φύλαξαν τα δίκαια των πατέρων τους (προγόνων τους) και φάνηκαν αντάξιοι τούτων…

Αγαπητέ συγχωριανέ μέτοικε, τελειώνοντας στο ματαλέω!!! Ένα βιβλίο σαν κι αυτό ότι κι αν πεις αξίζει, παρέα το ’χεις διαλεχτή σοφία σου χαρίζει. Διαβάζοντας το βιβλίο μου αυτό θα ξαναζήσεις μέσα από τις γραμμές του, το γαλήνιο και πανέμορφο χωριό σου. Πέραν απ’ αυτό το καθαρά προσωπικό, φύλαξε το να το διαβάσουν σήμερα τα παιδιά σου, αύριο τα εγγόνια σου, μεθαύριο τα δισέγγονα σου, να γνωρίσουν κι αυτά τη ζωή των γονιών και των προγόνων. Έτσι και εκείνα θα χαράξουν βαθιά στην μνήμη τους και θα αποχτήσουν ζωηρή την εικόνα του χωριού, κάνοντας το αθάνατο κι αλησμόνητο, από γενιά σε γενιά, σ’ όλους τους απογόνους σου. Κι ίσως αυτό δώσει την αφορμή να επισκεφτούν μια μέρα την Ρεντίνα, να την γνωρίσουν από κοντά, ν’ ανάψουν ένα κερί στο Κοιμητήρι της Ζωοδόχου Πηγής, στους τάφους των παππούδων που έζησαν με τόσες και τόσες στερήσεις, γαντζωμένοι σε τούτο τον ορεινό φτωχότοπο και τώρα κοιμούνται στα μνήματα πίσω από την Παναγίτσα. Αυτό θα ’ναι το ευλαβικό προσκύνημα και το καλύτερο μνημόσυνο. Γεια και χαρά 

 

ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ Η Ρεντίνα των Αγράφων στους Αιώνες Θεσσαλικό Πανόραμα -Θεσσαλία ευλογημένη γη Ρεντίνα-η αρχόντισσα των Αγράφων στους Αιώνες Πολλά δημοσιεύματα στα Ρεντινιώτικα Νέα Ιστοσελίδα μου στο διαδύκτιο–Ρεντίνα Αγράφων, το χωριό των θρύλων και των παραδόσεων Επίσης και- Για την Ρεντίνα με αγάπη: Για απ’ ευθείας επικοινωνία με τον συγγραφέα http://profiles.pathfinder.gr/rentina_agrafwn Η Αγία Πολυξένη – έργο λαïκής ζωγραφικής της εξαδέλφης μου Ελένης Κούτρα, εγγονής του Κωστούλα Κορομπίλη Αυτοέκδοση Διάθεση- Διανομή Κώστας Κορομπίλης Χαραυγής 5 Χαλάνδρι 15232 ΑΘΗΝΑ Τηλ. 210 6843867 Κιν. 6977340849 E- Mail: kosnkorobilis@yahoo

Άντζελα ε.π.ε. ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ Μωραϊτη 6-8, Ν. Ψυχικό, 115 25 Αθήνα 

ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΡ. ΚΟΡΟΜΠΙΛΗΣ

γεννήθηκε τον Δεκέμβρη του 1939, στην Ρεντίνα των Αγράφων Καρδίτσας και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Πειραιά και έκανε Μεταπτυχιακές σπουδές, στην Περιφερειακή Ανάπτυξη στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έχει επίσης αποφοιτήσει από την Δημοσιογραφική Σχολή του Ελληνοαμερικα- νικού Επιμορφωτικού Ινστιτούτου. Ανέπτυξε πετυχημένη σταδιοδρομία σε διευθυντικές θέσεις, τόσο σε μεγάλες επιχειρήσεις και φορείς του Ιδιωτικού, όσο και του Δημοσίου τομέα. Έχει πλούσιο ερευνητικό έργο και έχει δημοσιεύσει πολλαπλές μελέτες και άρθρα, στον Οικονομικό Ταχυδρόμο και σε οικονομικές εφημερίδες και περιοδικά Είναι μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και του Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων. Συμμετείχε στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Πραγματογνωμόνων Ελεγκτών-Λογιστών και είναι μέλος Διοικητικών Συμβουλίων Επιστημονικών και Πολιτιστικών Συλλόγων. Διετέλεσε Ελεγκτής Δημοσίας Διοίκησης στο ΥΠΕΣΔΑΑ και εργάστηκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ, στη Διεύθυνση Οργάνωσης και Απλούστευσης Διαδικασιών καθώς και στην Διεύθυνση Ελέγχου και Εφαρμογής Προγραμμάτων Ποιότητας, ως Καθηγητής δε Επαγγελματικής Εκπαίδευσης δίδαξε στα ΙΕΚ Δημοσίου και ΟΑΕΔ.