ΡΕΝΤΙΝΑ-η αρχόντισσα των Αγράφων στους αιώνες

Το πόνημα μου ΡΕΝΤΙΝΑ-Η ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ Ένα βιβλίο για την πορεία της Ρεντίνας μέσα στον χρόνο

ΚΩΣΤΑ ΧΑΡΑΛ. ΚΟΡΟΜΠΙΛΗ 

ΡΕΝΤΙΝΑ- Η ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ 

ΑΘΗΝΑ 2008 

ΡΕΝΤΙΝΑ ΑΓΡΑΦΩΝ 

Ένα οδοιπορικό στον χρόνο και τον χώρο

ΡΕΝΤΙΝΑ- Η ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ 

Ρεντίνα μου ξακουστή και των Αγράφων λουλούδι μέσ’ απ’ τα φυλλοκάρδια μου σου γράφω ένα τραγούδι, το ’γραψα για να το τραγουδούν τα χρόνια κι οι αιώνες να μείνει σαν τ’ αγάλματα και τις μαρμαροκολόνες. Ρεντίνα μου …σ’ έχουν πει μεγάλη φτωχομάνα, μα εγώ σε λέω αρχόντισσα, χρυσή με μάτια πλάνα! 

Έμβλημα-η παλιά σφραγίδα απεικόνιζε «το ελάφι» 

 Ο θρύλος και η παράδοση λέει ότι οι κάτοικοι που δεν είχαν να σφάξουν πρόβατα, τα χαράματα του πανηγυριού ερχόταν μόνο του στο Μοναστήρι ένα ελάφι, να προσκυνήσει και προσφερόταν να θυσια-στεί. Οι κάτοικοι του χωριού αφού προσκυνούσε και ξεκουραζόταν το έσφαζαν, το μαγείρευαν και το έτρωγαν στο κοινό τραπέζι. Κάποτε το ελάφι άργησε να έρθει, γιατί ήταν κουτσό, οι πανηγυριστές δεν το άφησαν να προσκυνήσει ούτε να ξεκουραστεί και να βάλλει τη γλώσσα του μέσα, το έσφαξαν αμέσως. Από τότε ελάφι δεν ξανά ’ρθε…

Ρεντίνα Αγράφων…. Σαν μοναχή όπου κρατάει ολάργυρη χυμένη του ξακουστού μοναστηριού την καθαρή θωριά, μια χωροπούλα ολάκερη στη φούχτα της στημένη, με τις παλιές τις εκκλησιές και τα καμπαναριά. 

ΚΩΣΤΑ ΧΑΡΑΛ. ΚΟΡΟΜΠΙΛΗ  ΡΕΝΤΙΝΑ- Η ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ

ΜΥΘΟΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΘΡΥΛΟΣ, ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΗΘΗ, ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΕΛΙΔΕΣ ΔΟΞΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΕΙΟΥ 

 ΑΘΗΝΑ 2008 

 ΩΔΗ στην αιώνια Ρεντίνα Η πλάση, η παντοδύναμη και λατρευτή μητέρα, για σε ’νανε εστάθηκε Ρεντίνα μου απλοχέρα… Απέναντι σου λίγο μακριά, μέσα στο σύδεντρο στον φουντωτό το λόφο, χαριτωμένο και ιερό προβάλλει το μοναστήρι, εκείθε, όπου κι αν ρίξεις τη ματιά σου, επάνω, κάτω, τριγύρω, τι χρώματα κάθε λογής! τι τόποι! με θέλγητρα μαγευτικά ξανοίγονται μπροστά σου, κι ένας γαλάζιος ουρανός δίνει αρμονία σ’ όλα. Του ιστορικού μοναστηριού οι αψηλοί του τοίχοι, στα δέντρα μέσα, που πυκνά το λόφο στεφανώνουν, θεόρατο και υψηλό και πλιό γιγαντωμένο θα φαινόταν, αν γύρω του δεν ήταν απλωμένα, αμφιθεατρικά βουνά ψηλότερα από κείνο.

Η έκδοση αυτού του βιβλίου αποτελεί εκπλήρωση ενός χρέους, απέναντι σε αυτούς που έζησαν στον τόπο αυτό και δεν υπάρχουν πια, απέναντι στους συγχωριανούς, που έφυγαν και σε αυτούς που κατοικούν ακόμα, αλλά και απέναντι σε αυτούς που έρχονται να την γνωρίσουν.

Το βιβλίο μου αυτό αφιερώνεται: Στην ιερή μνήμη της Μαρίας Κατσαντώνη-Κορομπίλη… Ήταν η μάνα μου και στην ιερή σκιά του πατέρα μου Χαράλαμπου Οι αλησμόνητοι γονείς μου 

Νιώθω περηφάνια που γεννήθηκα στον ιστορικό αυτόν ένδοξο τόπο, την μικρή μου πατρίδα την Ρεντίνα, έχοντας τέτοιους προγόνους, που με έμαθαν, να αγαπώ, να εκτιμώ και να σέβομαι. …γιατί αν ξέρεις από που έρχεσαι, ξέρεις που πηγαίνεις. 

Τα θεμέλια μου στα βουνά… και πάνω τους η μνήμη μου άκαυτος βάτος. Οδ. Ελύτης ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ

 Όταν έγραφα αυτό το βιβλίο μου συμπαραστάθηκαν, η πιστή σύντροφος, καλοσυνάτη και περήφανη γυναίκα μου Ευανθία, με σπουδές Νομικής, η χαριτωμένη  κόρη μου Μαρίνα, Οικονομολόγος με μεταπτυχιακό στην Πληροφορική και ο καλόκαρδος γιος μου Χάρης, φοιτητής Διοίκησης Κοινωνικών-Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων & Οργανώσεων της Σχολής Διοίκησης & Οικονομίας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Μεσολογγίου (ΤΕΙ Μεσολογγίου).

 Χαλάνδρι, Μάης 2008 

 Λόγια τιμητικά…

 Αγαπητέ κ. Κορομπίλη Σας ευχαριστώ για το βιβλίο σας «Η Ρεντίνα των Αγράφων στους αιώνες», το ξεφύλλισα και το διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον πολλές φορές. Επειδή τυχαίνει να ξέρω την πανέμορφη Ρεντίνα των Αγράφων από πολλές επισκέψεις και μελέτη πολλών σχετικών έργων, βρίσκω στο αξιόλογο αυτό βιβλίο σας, διάχυτη την αγάπη σας για τον γενέθλιο τόπο σας. Μολονότι μεγαλώσατε στην Αθήνα όπως γράφετε, η ψυχή σας είναι μοιρασμένη στα δύο, στην Ρεντίνα των παιδικών αναμνήσεων και εντυπώσεων και στην Αθήνα των σπουδών σας. Κερδίζει αναμβίβολα το πρώτον! Αυτό το διακρίνει κανείς σε όλες τις σελίδες του εξόχου ιστορικού βιβλίου σας, όπου την ψυχή και την καρδιά σας κρατάει η Ρεντίνα, το αγαπημένο χωριό των προγόνων… Χαιρετίζοντας λοιπόν την επανέκδοση του, εύχομαι και πάλι κάθε επιτυχία.

 ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Α. ΚΥΡΚΟΣ

Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Τμ. Μεθοδολογίας Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης

Κοίταξα γύρω μου και είδα ότι έχω ακόμη δρόμο πολύ Κοίταξα εμπρός μου και είδα ότι έχω ανηφόρα Κοίταξα πίσω μου και είδα την καταγωγή μου Κοίταξα μέσα μου και είδα θέληση, πίστη και υπομονή, τώρα εδώ και καιρό ξέρω πως έχω βρει τον δρόμο να φτάσω στην κορυφή. Εγώ έφτασα! Θέλω όμως να φτάσουν και τα παιδιά μου…

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΤΩΡΙΝΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ 

Παρ’ όλο που το βιβλίο μου αυτό αποτελεί το δεύτερο συγγραφικό μου έργο, εν τούτοις ακόμη με την λεβεντιά της αλήθειας ομολογώ, πως δεν θα μπορούσα να κατατάξω τον εαυτό μου στην τάξη των δοκίμων ιστορικών. Και τούτο γιατί συναισθάνομαι ότι πρώτον μου λείπει το έμφυτο ταλέντο ενός ιστορικού και δεύτερον τώρα που αποφάσισα την έκδοση της παρούσας εργασίας, ανακαλύπτω σε αυτήν ότι υπάρχουν κάποια κενά της πρώτης, που θέλουν συμπλήρωση και βελτίωση. Η εργασία και η έρευνα λοιπόν αυτή, είναι αποτέλεσμα μιας άλλης, που ξεκίνησε πριν λίγα χρόνια και η οποία αφορούσε την Ρεντίνα και τα Άγραφα και την οποία εξέδωσα σε βιβλίο την Άνοιξη του 2004. Δεν θα περιαυτολογήσω, αν σημειώσω πως το βιβλίο μου αυτό για την Ρεντίνα, όχι μόνο διαβάστηκε πολύ, αλλά έκανε και μεγάλη εντύπωση. Αναγκάσθηκα λοιπόν τότε να ψάξω, να σκαλίσω, ν’ ανακαλύψω πηγές. Κι ύστερα όμως από την διάρκεια αυτής της έρευνας, πολλά και διάφορα ιστορικά και λοιπά στοιχεία, άγνωστα όχι μόνο σε μένα αλλά πιστεύω και σε αρκετούς συγχωριανούς «έπεσαν» στα χέρια μου. Στοιχεία ή κάποιες άλλες αναφορές από άλλους συγγραφείς, που αφορούν την ιστορική πορεία του χωριού μας στο πέρασμα του χρόνου, καθώς τα διάβασα και τα πήρα απ’ τα βιβλία, καλλίτερα είναι να σας τα ιστορήσω, όσο δύναμαι πιστά με τον δικό μου τρόπο. Όλα αυτά λοιπόν τα στοιχεία τα συγκέντρωσα, τα μελέτησα, τα διασταύρωσα, τα ήλεγξα ως προς την γνησιότητα και την ορθότητα τους στο μέτρο του δυνατού, τα συμπλήρωσα με κάποια ακόμη που «γέννησε» η δική μου έρευνα και ο βαθύς μου στοχασμός και σας τα παρουσιάζω μέσα από τις σελίδες του νέου μου βιβλίου. Βάπτισα το έργο μου αυτό, με τον τίτλο Ρεντίνα - η αρχόντισσα των Αγράφων στους αιώνες. Τέτοια ώρα ανοιξιάτικη που γράφω όλα τούτα, βάνω στην σκέψη μου την Ρεντίνα και γυρίζω κοντά της. Έβγαλα μέσα από το νου και την καρδιά μου, τούτο εδώ το χρονικό που πλημμύρισε την ψυχή μου. Το κρατώ σαν τάμα και θέλω να της το χαρίσω. Θα ’θελα να είναι αυτό ό,τι καλύτερο έχω στα στήθη μου και δυνατό μέσα στον καιρό. Θα το ’θελα να ζει σήμερα και αύριο και πάντα και να μην χάσει ποτέ την αξία του. Θα ’θελα εδώ μέσα από αυτές τις γραμμές να ζήσει η Ρεντίνα. Να ζήσει μέσα από μένα, που είμαι κλωνάρι δικό της. Κάθησα λοιπόν να γράψω, να περιγράψω, να ζωγραφίσω με λόγια και λέξεις, εκείνο που πλημμυρίζει, την αστραψιά του νου και το περίσσευμα της ψυχής μου. Προσπάθησα με τούτη την ιστορική μονογραφία μου, ακολουθώντας τα μονοπάτια της παράδοσης, να πλάσω ξανά έναν κόσμο που χάθηκε, μια ζωή ξεχασμένη, να γεφυρώσω τα περασμένα με τα τωρινά και να διασώσω ό,τι απόμεινε από τον χρόνο, γιατί όπως λέει ο λαός «ο χρόνος ρίχνει καταχνιά, ρίχνει βαθύ σκοτάδι». Όπως θα διαπιστώσετε και μόνοι σας, από το περιεχόμενο του βιβλίου, δεν είμαι ο πρώτος και ως εκ τούτου ο μοναδικός, που έχει ασχοληθεί με το εγχείρημα της καταγραφής της ιστορίας του χωριού μας και παλαιότερα κάποιοι άλλοι συγχωριανοί μας είχαν ασχοληθεί με το ίδιο θέμα. Δεν είναι σωστό να πω πως κατ’ αρχήν θέλησα να καλύψω εγώ αυτό το κενό, όμως κατά την γνώμη μου δεν είχαν επαρκώς αναφερθεί σε πολλά από τα περασμένα, που αγαπάμε και που δεν έχουν γραφτεί μέχρι σήμερα. Να λοιπόν τι στάθηκε γι’ αφετηρία της διάθεσης, που μ’ έκανε να γράψω τούτο το βιβλίο. Ακόμη κάποια κενά, μίλησα για αυτά νωρίτερα, που θα ανακαλύ-ψετε μέσα στις επόμενες σελίδες και λέγοντας κενά εννοώ θέματα ιστορικής πλευράς και κυρίως παράδοσης δικαιολογούν αυτήν την έκδοση. Η αγάπη μου όμως για τον γενέθλιο περίμορφο τόπο μας, υπερνίκησε τις όποιες αρχικές μου αναστολές, για το αν έπρεπε να γίνει η δημοσίευση της παρούσης εργασίας μου ή όχι και να ’μαστε τώρα μπροστά από αυτή την δεύτερη έκδοση. Δεν έχω λοιπόν τίποτε άλλο να προσθέσω. Τώρα ας πάρει το λόγο η φωνή της σκέψης μου που ξεκινάει από μακριά, ψαχουλεύοντας το δρόμο της μέσ’ από το σύθαμπο της μνήμης και ας προσπαθήσω να γράψω, όλα όσα ανασύρονται απ’ αυτήν και κυρίως την αλήθεια. Αυτά, σαν πρόλογος του προλόγου της δεύτερης έκδοσης. Καλή ανάγνωση!! 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Λόγια τιμητικά – του Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών κ. ΒΑΣ. ΚΥΡΚΟΥ 3 ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ… ……….....….5 Ευχαριστίες………………………………………………………….13 

Χαιρετισμός -του Προέδρου του Συλλόγου των Απανταχού Ρεντινιωτών14 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ - Του Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος & Φαναριοφερσάλων                    15 

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ…………………………………………………17 

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ-ΠΡΟΟΙΜΙΟ……………………...……19 

Λίγα λόγια για την έκδοση……………………………..……   …...19 

Η ΡΕΝΤΙΝΑ ΓΡΑΦΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ………………………..23 

Μια μακραίωνη ιστορία …………………………………………..23 

Οδοιπορικό στο χώρο και τον χρόνο………..……………...…….25 

ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΩΝ ΘΡΥΛΩΝ……………………………………....27 

Τα Άγραφα………………………………………………………....27 

Στη γη των κλεφτών και των αρματολών………………………...29 

Γιατί λέγονται Άγραφα……………………………………………..30 ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ……………………………………………………..33 

Το τοπωνύμιο Ρεντίνα…………………………………………….35 

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ –ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ…………………….37

Στα πολύ παλιά χρόνια-η γενεαλογία μας………………………..37 

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ………………………………………….41

Στην παλιά εποχή -τα Αρχαία χρόνια……………………………...41 

Στα Βυζαντινά χρόνια -την χρυσή εποχή της ακμής                        45 

ΟΤΑΝ Ο ΜΥΘΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ………………49

Άγραφα το άπαρτο κάστρο της λευτεριάς και οι θρυλικοί του ήρωες     …..49 

Το άδοξο τέλος ενός ληστοκαπετάνιου…………………………………….62 

Όταν ο Αλή Πασάς επισκέφτηκε την Ρεντίνα……………………      ………65 

Στην εποχή της Τουρκοκρατίας-τα δοξασμένα χρόνια…………     ………  67 

Τα νεώτερα χρόνια -το πρόσφατο παρελθόν………………………      …… .71

Η Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του ΕΛΑΣ……………………………73

Η  ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ………………………        …...75 

Η πρόσβαση-πως φτάνετε στην περιοχή……………………………     ……75 

Η γνωριμία με την περιοχή…………………………………………… …76

Η οδική διαδρομή- το οδοιπορικό στην μαγεία……………     … …………77

ΜΝΗΜΕΙΑ-ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ………………………………………           ...79 

Γνωριμία με την Ρεντίνα-ξενάγηση………………………………………79 

Ο Άγιος Νικόλαος…………………………………………………………79 

Η κεντρική πλατεία……………………………………………………….81

Το Δημοτικό Σχολείο………………………………………………… …..83 

Ο Άγιος Γεώργιος……………………………………………………...…83 

Η Κοίμηση της Θεοτόκου-Παναγία……………………………………..84 

Το Μουσείο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης……       ……………..85 

Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης…………………………………………86

Τα παλιά Αρχοντικά…………………………………………………… ...86 

Το κοιμητήριο της Ζωοδόχου Πηγής-Παναγίτσα………………       ……….87 

Προσκύνημα στο Μοναστήρι……………………………………………..88

Ξωκλήσια και προσκυνητάρια……………………………………………89 

Παλιές παραδόσεις…………………………………………………………90

Ο κοτζαμπάσης των Αγράφων Τσολάκογλου…………………………….92 

Το θρυλικό πρόσωπο του Νάκου Ρεντινιώτη ή (Μπλαρόγιαννου)…       …  95

ΣΗΜΕΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ…………………………………………       …97 

Βόλτα στο ποτάμι……………………………………………………  ….97 

Η Ιερά Μονή Ρεντίνας………………………………………………       …  .99 

Το καστανοδάσος της Πουρνόβρυσης…………………………………103 

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ……………………………..      …105 

Παραδοσιακές εκδηλώσεις – το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου          ….105 

Πολιτιστικές-χορευτικές εκδηλώσεις…………………………………..106

Η πνευματική ζωή στο χωριό……………………………………………107     

Δημοτική Βιβλιοθήκη…………………………………………………....107

Πολιτιστικοί Σύλλογοι…………………………………………………...107 

Ρεντίνα-πρώτη στα γράμματα……………………………………………108

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ…………           ……….109 

Μύθος και παράδοση…………………………………………………….110 

Το βούτηγμα στο νερό…………………………………………………...111

Τα Μπαϊράκια……………………………………………………………111  

Ο παραδοσιακός γάμος…………………………………………………..112 

Το ξεφλούδισμα του καλαμποκιου……………………………           …………114 

Τα νυχτέρια……………………………………………………………….115 

Οι μεγάλες γιορτές άλλοτε και τώρα 115

Τα Χριστούγεννα………………………………………………………….116 

Η Πρωτοχρονιά…………………………………………………………….116 

Τα Θεοφάνια………………………………………………………………117 Απόκριες……………………………………………………………………117

Η Πασχαλιά………………………………………………………………..118 

Το παλιό πανηγύρι της Παναγιάς……………………………………        ……120 

Οι Ελληνικοί χοροί και ο λεβέντικος τσάμικος…………………………..122

Το δημοτικό μας τραγούδι……………………………………………       ……122 

Η λαϊκή σοφία-παροιμίες……………………………………………               .123 

ΠΩΣ ΗΤΑΝ ΤΟΤΕ Η ΖΩΗ…………………………………             …  …125

Οι βρύσες του χωριού…………………………………………………   …125 

Η παραδοσιακή οικογένεια-φαμελιά……………………………………….126 

Οι συνθήκες ζωής και διαβίωσης………………………………………….127

Εθιμολογία στον κύκλο ζωής του ανθρώπου………………………        ……  .129 

Τα γεννητούρια……………………………………………………………...129

Τα βαφτίσια………………………………………………………………..130 

Τα αρραβωνιάσματα και το πάντρεμα…………………………………….130 

Ο Θάνατος και η κηδεία……………………………………………………131 

Αφιέρωμα στην μάνα………………………………………………………..134 

H Αγροτική ζωή…………………………………………………………….134

Ο θερισμός και το αλώνισμα…………………………………………         ……135 

Ποιμενικά του βουνού και της στάνης……………………………………..136 

Η παλιά καθημερινότητα και η διατροφή…………………………        ………137 

Οι Αγωγιάτες παλιά…………………………………………………………138

ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ ΑΛΛΑ ΑΞΕΧΑΣΤΑ…………………………                         …..139 

Η παλιά ζωή και τα παραδοσιακά επαγγέλματα……………………   …           139 

Τα μαγαζιά και το μπακάλικο του χωριού…………………………             ……139

 Παραδόσεις-τι κληρονομήσαμε από το χωριό μας………………………..141

 Παλιές ιστορίες από την Ρεντίνα……………………………….………….142 

Ο τρομερός λήσταρχος Τσιούκας………………………………………….147 

ΤΟΤΕ ΚΑΙ …ΤΩΡΑ………………………………………                     ………149

 Η ιδιοσυγκρασία των προγόνων μας………………………………………149

 Θύμησες παλιές-αλλοτινές εποχές………………………………………….150 

Σύγχρονοι δύσκολοι καιροί………………………………………………       …151 

Τα παράδοξα των ημερών μας……………………………………………….152 

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ-ΑΠΟΔΡΑΣΕΙΣ…………………………………                 …153 

Περίπατοι-πεζοπορία………………………………………………………       ….153

 Εκδρομές στις βουνοκορφές………………………………………………….155 

Πέτρινα γιοφύρια- ένα ταξίδι στο χρόνο……………………………………..157 

Φύση-βλάστηση (πανίδα και χλωρίδα)………………………………………158 

Πρόσφατο προσκηνυματικό μεθύσι στο περιβάλλον της γενέτειρας………160

ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΑ ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ…………………………                   …      ….165 

Περασμένα μεγαλεία………………………………………………      ………165 

Ο ξενιτεμός…………………………………………………………………….165 

Το θαυμαστό φίλτρο-οι μεγάλες θυσίες για την πατρίδα……………………..166 

Ένας μεγάλος πρόγονος μου…………………………………………………….168 

Τα επεισόδια και το τέλος ενός ληστή………………………………………….169 

Μεγάλοι αγώνες-μεγάλες θυσίες………………………………………………..171

Η ΡΕΝΤΙΝΑ ΠΑΝΤΟΤΕ………………………………                            …………175

Η Ρεντίνα όλων των εποχών…………………………………………………….175 

Η Ρεντίνα του χθες και του σήμερα…………………………………………….177 

Στου κύκλου τα γυρίσματα………………………………………………….….179 

Το μέλλον της Ρεντίνας- η άλλη μέρα………………………………………….182

Δημοτικός ξενώνας "ΔΟΛΟΠΙΑ"……………………………………………...185 

Πρόσκληση-« κοπιάστε»!!………………………………………………….…..185 

Ντόπια προϊόντα………………………………………………………………...185

Διαμονή-διατροφή……………………………………………………………….186 

Αξιοσημείωτοι - σπουδαίοι άνθρωποι της Ρεντίνας…………………………..186 ΕΠΙΛΟΓΟΣ………………………………………………                      ………189 

ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ………………………………                     ……… .193

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥ - στο πίσω εξώφυλλο

«Όποιος ξεχνάει τον τόπο που γεννήθηκε αισθάνεται πάντα ξένος» ΡΗΓΑΣ 

 Ευχαριστίες 

 Εσείς που είχατε την καλοσύνη να πάρετε το βιβλίο μου αυτό και να μου χαρίσετε τον χρόνο σας διαβάζοντας το, εγώ δεν μπορώ παρά μόνο να σας ευχαριστήσω από καρδιάς και να σας προσφέρω αυτόν τον περιγραφικό αφηγηματικό λόγο, σε μια ενότητα γνώσης της ιστορίας και της παράδοσης της ιδιαιτέρας πατρίδας μου, με την αγνή Ρεντινιώτικη φλόγα και την άδολη Αγραφιώτικη ψυχή, που χτυπά μέσα στην καρδιά μου. Πριν και πάνω από όλους, θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες στον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος & Φαναριοφερσάλων κ.κ. Θεόκλητο, για το ενδιαφέρον του και την εξαιρετική τιμή που μου έκανε, να προικίσει αυτό το βιβλίο μου με έναν περιεκτικό και πυκνό σε σοφία και γνώση πρόλογο. Ιδιαίτερα οφείλω να ευχαριστήσω για τα καλά του λόγια και να μεταφέρω την βαθιά μου εκτίμηση στο πρόσωπο του κ. Αθανασίου, γιο του δασκάλου Γιαννακού Μάλλιου, Ιατρό-Μαιευτήρα Γυναικολό-γο και Πρόεδρο του Συλλόγου των Απανταχού Ρεντινιωτών. Δεν έχω λόγια δε να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου ακόμα, στον αγαπητό φίλο και δημιουργικό πρώην Δήμαρχο της Ρεντίνας κ. Κωνσταντίνο Μιλτ. Κούτρα, για την ενθάρρυνση του εγχειρήματος μου. Επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ και συνάμα τα συγχαρητήρια μου, σε όλους εκείνους που έβαλαν το λιθαράκι τους, με τον δικό τους τρόπο ο καθένας, για την ολοκλήρωση αυτού του έργου. Δεν είναι λίγοι, ανέρχονται σε αρκετές δεκάδες, που θα ήταν αδύνατο να τους αναφέρω όλους εδώ. Τέλος και όχι λιγότερο, ευχαριστώ, όλους όσους ρώτησα κάτι γύρω από το χωριό ή την περιοχή του και οι οποίοι- να το επισημάνω αυτό- όλοι, μου απάντησαν με μεγάλη προθυμία. Όλοι τους ανυστερόβουλα, με μόνη ανταμοιβή το ότι θα δουν τυπωμένες στο βιβλίο μου τις πληροφορίες που έχουν δώσει, ενώ αγνοούσαν, ότι από την αρχή σκόπευα να δημοσιεύσω αυτό το ευχαριστήριο. Όποια λοιπόν ατέλεια απομένει είναι αποκλειστική ευθύνη δική μου. 

 Ευχαριστώ ακόμα και τον τυπογράφο κ. Δημήτρη Βουρλιώτη, που με την αρίστη ποιότητα της εργασίας του, αναδεικνύει την πραγματική αξία αυτού του έργου. 

 Χαιρετισμός -τα συγχαρητήρια μας 

 Με ιδιαίτερη χαρά ενθουσιασμό και μεγάλο ενδιαφέρον καλοδεχόμαστε το βιβλίο, του εκλεκτού συμπολίτη μας Οικονομολόγου και Μελετητή Κώστα Χαραλ. Κορομπίλη. Πρόκειται για το έργο που φέρει τον τίτλο «Η Ρεντίνα των Αγράφων στους αιώνες». Στο όμορφο αυτό βιβλίο ιστορικού και λαογραφικού περιεχομένου, του κ. Κώστα Κορομπίλη, αναπτύσσονται με πληρότητα θρύλοι, παραδόσεις, ήθη και έθιμα του τόπου μας. Μέσα από τις σελίδες της εργασίας αυτής, προβάλλεται κατά θαυμαστό τρόπο η ιστορία του χωριού μας και τ’ αξιόλογα Μεταβυζαντινά μνημεία του. Θεωρούμε ότι η έκδοση του παρόντος πονήματος δίνει χρήσιμες πληροφορίες στους επισκέπτες της Ρεντίνας, σε όσους συνδέονται με αυτήν, στους μελλοντικούς ερευνητές, αλλά και σε όσους θέλουν να έχουν μια πληρέστερη γνώση για την όμορφη αυτή γωνιά των Αγράφων. Συγχαίρω θερμά τον αγαπητό φίλο και συμπατριώτη μας Κώστα Κορομπίλη και παροτρύνω όλους τους Ρεντινιώτες να προμηθευτούν και να διαβάσουν το βιβλίο του.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΑΛΛΙΟΣ Πρόεδρος του Συλλόγου των Απανταχού Ρεντινιωτών 

 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 

Το έργο του Κώστα Κορομπίλη «Η Ρεντίνα των Αγράφων στους αιώνες», συμβάλλει ουσιαστικά στην γνωστοποίηση αγνώστων ή και λιγότερο γνωστών πτυχών μιας από τις ιστορικότερες και ομορφότερες περιοχές των Αγράφων, τη Ρεντίνα, σ’ ένα ιστορικό, λαογραφικό και τουριστικό οδοιπορικό που μας μεταφέρει στο σήμερα από το απώτερο χθες. Η φύση έχει προικίσει απλόχερα τη γενέτειρα γη του συγγραφέα, τη Ρεντίνα και η ιστορία την έχει καλλωπίσει με εντυπωσιακό τρόπο. Γι’ αυτό, εκ προοιμίου, κάθε έγγραφη αναφορά στον τόπο αυτό δεν μπορεί να μην αποτελεί μια ευχάριστη πρόκληση και πρόσκληση για κάθε αναγνώστη, ένα ιστορικό και πατριωτικό ξεδίψασμα, μια αναγκαία διαφυγή από τις σκοτούρες της καθημερινής ζωής που μας καθηλώνουν στα πρόσκαιρα και τα επιφανειακά του καταναλωτικού ευδαιμονισμού. Είναι γεγονός ότι η αναζήτηση των στοιχείων και των χαρακτηριστικών και η πορεία στο χρόνο ενός τόπου, αποτελούν πάντοτε ένα ελκυστικό πεδίο έρευνας και ενασχόλησης. Είναι επίσης γεγονός ότι κάθε χωριό και κάθε οικισμός έχει τη δική του αναφορά και συμβολή στο τεράστιο ψηφιδωτό που φτιάχτηκε στην πορεία του χρόνου και σχηματοποίησε τη φυσιογνωμία των Αγράφων, του Νομού και της Μητροπόλεώς μας. Γίνεται φανερό μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου για αυτή τη μικρή γωνιά των Αγράφων πως ο συγγραφέας του με πολύ φροντίδα και μεράκι προσπαθεί να αναδείξει πληροφορίες που συνθέτουν τη συνεισφορά του τόπου καταγωγής του, της Ρεντίνας, στη δημιουργία αυτού του πολύχρωμου ψηφιδωτού. Πληροφορίες χρήσιμες για τους μελλοντικούς ερευνητές, αλλά και για όσους θέλουν να έχουν πλη-ρέστερη γνώση για την όμορφη αυτή γωνιά των Αγράφων. Διαβάζοντας κανείς το πόνημα αυτό του κ. Κορομπίλη, συνειδητοποιεί ότι μέσα από τις σελίδες του αναδεικνύεται η φυσιογνωμία όχι απλώς ενός τόπου που παύει να είναι πια «μικρός» στα μάτια μας, αλλά και ο πλούτος μιας ολόκληρης περιοχής που, μακριά από τη σύγχρονη τουριστική ανάπτυξη, κατορθώνει και ανακαλύπτει τρόπους για να συνεχίσει την πορεία της, διατηρώντας ατόφια την προσω-πικότητά της. Θα ήθελα να συγχαρώ το συγγραφέα του αξιόλογου αυτού έργου, τον κ. Κώστα Κορομπίλη, και να τον ευχαριστήσω για την τιμή που μου έκανε να το προλογίσω, ελπίζοντας πως η έκδοσή του θα γίνει η αφορμή για παρόμοιες προσπάθειες καταγραφής και σε άλλες περιοχές της πορείας στο χρόνο των χωριών μας, αποτελώντας ένα ακόμη βήμα για την τοπική μας αυτογνωσία.

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ + ο Θεσσαλιώτιδος & Φαναριοφερσάλων ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ 

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

 Αν ήμουν ποιητής, αν είχα τη δύναμη να βάζω τις λέξεις με ρυθμό και μελωδία την μία μετά την άλλη, θα έγραφα ένα ποίημα. Μα δεν είμαι ποιητής, μπορώ όμως να γράψω κάτι, για όλα τα αισθήματα, που πλημμυρίζουν την καρδιά μου κάθε φορά που ψηλώνει ο νους και η μνήμη μου φτερουγίζει, καθώς προσεγγίζει στην Ρεντίνα. Ρεντίνα Αρχόντισσα των Αγράφων Κεφαλοχώρι των Αγράφων με μνημεία ιστορικά, το φημισμένο Μοναστήρι και τα ξωκλήσια ακτινωτά. Μα να ’ταν μόνο οι φυσικές σου ομορφιές θα ’ταν καλά, έλα, που είσαι και δοξασμένη και βαπτισμένη στην λεβεντιά. Έβγαλες ήρωες τρανούς λεβέντες επαναστάτες για λευτεριά, έβγαλες άντρες προκομμένους και της πατρίδας λαμπρά παιδιά. Ποιος δεν θα το θελε να σ’ έχει μάνα να καμαρώνει αληθινά, μικρή πατρίδα με ιστορία και με αιώνια ιδανικά. Άντρες γυναίκες περπατούν στα γιορτινά ντυμένοι, προς την Ρεντίνα ροβολούν την χιλιοτραγουδισμένη. Την καμαρώνουν τα βουνά οι νιές την τραγουδάνε, κι όσοι ζουν στην ξενιτιά ποτέ δεν την ξεχνάνε. Ρεντίνα πατρίδα μου γλυκιά ομορφοστολισμένη, να ξέρεις πως σε νοσταλγούν όλοι οι ξενιτεμένοι. Αν έρθεις κάποτε και τη δεις θα σε μαγέψει Ξένε, κι όταν ρωτήσεις θα σου πουν Ρεντίνα την ελένε. Χωριό όπου γεννήθηκα και το ’ χω στην καρδιά μου, που ποτέ δεν τ’ απαρνήθηκα κι ας βρίσκεται μακριά μου. Εσένα όμορφο χωριό εσέ γλυκιά Ρεντίνα, ποτέ εγώ δεν σε ξεχνώ κι ας ζω χρόνια στην Αθήνα. Στο πιο μακρύ ταξίδι μου εσύ η θύμηση εσύ στο όνειρο της μέρας, μικρή πατρίδα σώμα μου κι αρχή η γη μου εσύ, ανάσα μου κι αέρας. Για σένα τόσο εγώ προσπάθησα με αγάπη αυτά να γράψω, και στην αιωνιότητα να σε ξαναπεράσω.

 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ-ΠΡΟΟΙΜΙΟ 

 Λίγα λόγια για την έκδοση Αν ήταν μπορετό να κοιτάξουμε κατάματα τον χρόνο, θα βλέπαμε τις ρίζες του τόπου μας, να χάνονται στο αλαργινό χθες και στα βάθη των αιώνων. Κοιτάζοντας όμως στο αύριο έρχονται άθελα μας μνήμες από το παρελθόν, βιώματα από τα παιδικά μας χρόνια, καταστάσεις που ζήσαμε και που μας συντροφεύουν στη ζωή μας, πολλές φορές σε καθημερινή βάση. Οι μνήμες οι δικές μου συχνά έχουν να κάνουν με το χωριό, την ξεχωριστή αυτή γωνιά των Αγράφων, τον τόπο που γεννήθηκαν οι γονείς και εγώ. Κάνοντας μια προσπάθεια να καταγράψω όσο καλύτερα μπορώ ορισμένα πράγματα, για τον αγαπημένο τόπο, η σκέψη μου πήγε σε παλιές καλές εποχές, χρόνια που έζησα μικρός στην Ρεντίνα. Στον μικρό και πανέμορφο αυτό τόπο, μέσα στον οποίο στα αρχαία χρόνια υπήρχε και άκμαζε μια προϊστορική πόλη η Αγγεία των Δολόπων, είναι χτισμένη η σημερινή κωμόπολη Ρεντίνα – η Αρχόντισ-σα των Αγράφων, που κουβαλάει βαθιά στον χρόνο πολύτιμη ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά. Όνειρο στην αρχή που δεν άργησε να γίνει ιδέα και κατόπιν πράξη, ένα βιβλίο για το χωριό που γεννήθηκα και που έζησα τα πρώτα παιδικά μου χρόνια, μα που τόσο αγάπησα και αγαπώ, γιατί για μένα πατρίδα είναι τα παιδικά μου χρόνια. Το βιβλίο αυτό που αποτελεί την πρώτη ουσιαστικά καταγραφή της ιστορίας και παράδοσης της Ρεντίνας, είναι καρπός μιας προσπάθειας που ολοκληρώθηκε με μεγάλο κόπο και μόχθο, αλλά και με μεγάλη αγάπη και ζήλο. Μέσα από αυτές τις σελίδες, είναι ευκαιρία να ξυπνήσουν μνήμες στους παλαιότερους και να μάθουν και να κρίνουν οι νεώτεροι, την ιστορία και παράδοση του χωριού, να γνωρίσουν τις «ρίζες» τους, τον τόπο καταγωγής και τον τόπο των προγόνων τους και αυτά που γράφονται εδώ, είναι μια αναφορά σε βιώματα και αναμνήσεις, που χάνονται οριστικά καθώς η ζωή σήμερα στο χωριό, σε τίποτα δεν μοιάζει όπως παλιά. Πόσο αλλάζει η ζωή και πόσο θα αλλάξει ακόμα, αλλά και πόσο εμείς αλλάζουμε συνεχώς, ακολουθώντας όμως τα παλιά χνάρια, τις παλιές πατημασιές όλων εκείνων που προηγήθηκαν, αλλά και εκείνων που θα έλθουν να συνεχίσουν, να κρατηθεί ζωντανός τούτος ο τόπος, όπου η ζωή παλεύει να παραμείνει…ζωντανή όχι μόνο για τον εαυτόν της, αλλά και για την ανθρώπινη συνέχεια. Η προσπάθεια μου εκπόνησης τεκμηριωμένης μελέτης, με την έκδοση αυτού του βιβλίου, έχει σκοπό την προβολή του φυσικού περιβάλλοντος και της διατήρηση της Ρεντινιώτικης ταυτότητας, την διάσωση της αληθινής λαϊκής παράδοσης, την διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και την προώθηση της αγάπης για το χωριό. Στόχος μου είναι να «ξανανιώσουμε» όλοι εμείς που γεννηθήκαμε στο χωριό, την φρεσκάδα του, την θαυμαστή φύση του, τα κρύα του τρεχούμενα νερά και τον ξάστερο ουρανό του. Θέλω μέσα από τις σελίδες αυτές να σεργιανίσουμε για άλλη μια φορά –νοερά- στα γνώριμα μονοπάτια του. Μα πιο πολύ θέλω να γνωρίσουν οι επερχόμενες γενιές τις «ρίζες» τους. Κύριος δε αντικειμενικός σκοπός της εργασίας μου αυτής, που αποδεικνύει την ωφέλιμη ιδέα του βιβλίου, είναι να δείξω και να αναδείξω την μακρόχρονη ιστορία, τον πλούτο και την δόξα των περασμένων, τα διατηρητέα μνημεία, τον λαογραφικό θησαυρό και τις απαράμιλλες φυσικές ομορφιές του χωριού, σε όσους δεν το έχουν επισκεφτεί, αφού διακαής πόθος όλων μας, είναι η ανάδειξη και η αναβάθμιση του, που θα γίνει αιτία να ξαναγυρίσει στον τόπο η ζωή. Η Ρεντίνα της άλλης ημέρας έχει μέλλον, εξελίσσεται σε αξιόλογο τόπο παραθεριστικό, τόπο ξενοιασιάς, γαλήνης, χαλάρωσης και ξεκου-ρασης για όλες τις εποχές του χρόνου. Εδώ νιώθεις πως έχεις μπει σε άλλο κόσμο… άλλο αέρα, άλλη ατμόσφαιρα, άλλη φύση …στα όρια του επίγειου παράδεισου. Η ομορφιά είναι εδώ στην Ρεντίνα και παραμένει, αναμένοντας σε. Για την Ρεντίνα έγραψαν κι άλλοι πριν από μένα και μάλιστα με θαυμάσιο τρόπο, όμως δεν έχουν κατά την γνώμη μου επαρκώς αναφερθεί για την καταγωγή μας, την ιστορία, τον πολιτισμό μας και για όλα τα υπόλοιπα, που δεν έχουν γραφεί μέχρι σήμερα. Στις σελίδες που ακολουθούν στο βιβλίο αυτό που κρατάτε στα χέρια σας, θα βρείτε το χρονικό και την περιεκτική παρουσίαση της ιστορικής διαδρομής της Ρεντίνας, από πολύ παλιά μέχρι σήμερα. Θα βρείτε ακόμη στοιχεία που συνθέτουν τόσο ο φυσικός περίγυρος, όσο και η ιστορία, ο θρύλος και η παράδοση του τόπου, μαζί με τα μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Τούτο το βιβλίο γέννημα μακριάς έρευνας και μόχθου, δεν ανιστορεί μονάχα την πορεία της Ρεντίνας στα μονοπάτια της ιστορίας, γυρεύει να ζωντανέψει μια εποχή και να συμβάλλει στην ανάπλαση ενός κόσμου που χάθηκε, πασχίζει ακόμη να δώσει μερικά από τα πιο σημαντικά συμβάντα των καιρών και να σκιαγραφήσει τα πιο σπουδαία πρόσωπα που πήραν μέρος σ’ αυτά. Το βιβλίο αυτό πλουτίζει αναμφίβολα την σχετική βιβλιογραφία, για την διαχρονική ιστορία της Ρεντίνας των Αγράφων, και η ολοκληρωμένη παρουσία της Ρεντίνας αποτελεί, νομίζω, την ειδοποιό διαφορά ανάμεσα στο βιβλίο μου και στα συναφή δημοσιεύματα παλαιοτέρων μελετητών-συγγραφέων. Στις γραμμές του βιβλίου που γράφτηκε με κατάθεση ψυχής και τόσο μεράκι, χτυπά η καρδιά της δικής μας μικρής πατρίδας, της ωραίας Ρεντίνας και τα καρδιοχτύπια είναι νοσταλγικά. Εδώ στην Ρεντίνα παράδοση, ιστορική και λαογραφική έχει διάρκεια και συνοχή με το μακρινό παρελθόν αυτού του τόπου. Θα κάνουμε λοιπόν μαζί ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο, στους δρόμους που φέρνουν τη θύμηση και την συντροφιά των προγόνων μας, ξετυλίγοντας το κουβάρι της ιστορίας και ελπίζω ότι θα χωρέσει σε αυτές τις σελίδες …. όλη η Ρεντίνα. Εδώ τα χώματα της Ρεντίνας είναι ζυμωμένα με το αίμα και με τις σάρκες των προγόνων μας, από κείνο το χώμα είμαι πλασμένος κι εγώ. Στα χώματα τούτα τα πάντα ανθούνε κ’ έχουν αθάνατη ζωή, που μας θαμπώνουν και μας μεθούνε. Η Ρεντίνα λοιπόν ζει και ανασαίνει με την δική της την ιδιαίτερη ζωή, την ακατάλυτη και αιώνια. Τα περιφανή, θαυμάσια εκκλησιαστικά μνημεία που την κοσμούνε και οι ομορφιές της Ρεντίνας δένουν και συνθέτουν το ένδοξο παρελθόν της, το υπέροχο παρόν της και υπόσχονται ένα καλό αυριανό μέλλον…την Ρεντίνα των Αγράφων στους αιώνες. Πάρ’ όλο ότι δηλώνω θαρρετά, ότι δεν έχω ιδιαίτερη παιδεία για λογοτεχνική δημιουργία, ωστόσο πιστεύω πως αν θέλεις μπορείς να συνταιριάσεις τα βήματα του μυαλού σου, με τα ίδια βήματα του λογοτέχνη και γι’ αυτό δεν χρειάζεται κάποια εξειδίκευση. Ίσως και να αρκεί μια κάποια ευαισθησία. Το γεγονός εξ άλλου ότι το βιβλίο μου δεν απευθύνεται κυρίως στο ευρύ κοινό, αλλά σε λίγους ανθρώπους που συνδέονται μεταξύ τους με τον κοινό τόπο της καταγωγής, μου στέρησε το δικαίωμα να έχω έστω την αυταπάτη ενός καταξιωμένου συγγραφέα. Η αγάπη μου όμως για τον γενέθλιο περίμορφο τόπο, υπερνίκησε τις όποιες αρχικές μου αναστολές για την επιτυχία του εγχειρήματος μου και να ’μαστε τώρα μπροστά σε αυτή την έκδοση. Κάθισα λοιπόν και έγραψα αυτό το βιβλίο για την πορεία της Ρεντίνας μας μέσα στο πέρασμα του χρόνου, για να την απαθανατίσω και με αγάπη, φιλία και εκτίμηση, το παραδίδω στους Ρεντινιώτες του χωριού και της διασποράς. Το βιβλίο μου τούτο λοιπόν αποτελεί χρέος τιμής: Σε όσους πέρασαν για να μην ξεχαστούν… Σε όσους υπάρχουν για να θυμούνται… Σε όσους θα έλθουν για να γνωρίζουν…

 Ο Συγγραφέας Κώστας Χαραλ. Κορομπίλης 

Οικονομολόγος-Ερευνητής Καθηγητής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης